علت ساخت مسجد گوهرشاد در جوار حرم امام رضا(ع)

در مطالعه ی تاریخ ایران اسلامی با نام زنانی مواجه ایم که تاثیرگذار و حامیان و بانیان مهمی در معماری بوده اند. مهد علیا، گوهرشاد آغا یکی از این زن ها می باشد. وی از اشراف خراسان بود. پدرش امیر غیاث الدین ترخان یکی از امرای تیموری بود. او بعد از ازدواج با شاهرخ تیموری ملکه ی ایران شد. به طوریکه در امور دولتی و حکومتی به شاهرخ مشورت های سازنده ای می داد. و در امور اجرایی سهم فعالیت هایی داشت. او در دوران حیات خود گروهی از هنرمندان و معماران را گرد خود جمع نمود. تحت نظر او یک مجموعه ی عام المنفعه معماری در هرات (مسجد جامع، مدرسه، خانقاه) و مسجدی در کنار بارگاه امام رضا(ع) ساخته شد. در هر دو شهر به نام آن بانو به (مسجد گوهرشاد) معروف می باشند. این مسجد با عظمتی که در جوار حرم امام رضا علیه السلام قرار دارد، دارای تزئینات بسیاری است و استادان و معماران دوره تیموری با مهارت و ذوقی که در این بنا به کار گرفتند باعث خلق یکی از بناهای مهم دوره تیموری ساخته شده در جوار حرم امام رضا شدند. در حالی که در جوار حرم های ائمه شیعیان ساخت چنین مسجد شکوهمندی در طول تاریخ دیده نمی شود. معمولا این حرم ها دارای صحن ها و شبستان هایی برای برگزاری نماز و مراسمات مذهبی بوده اند و اگر مسجد یا بنای مذهبی در جوار این حرم ها می ساختند از نظر کالبدی و تزیینات بسیار ساده بود. در این پژوهش سعی می گردد، علت ساخت مسجد گوهرشاد در جوار حرم امام رضا علیه السلام پی برده شود.

کلیدواژه ها:

حرم امام رضا ، دوره تیموری ، قوام الدین شیرازی ، مسجد گوهرشاد ، گوهرشاد