نقش تاریخی مردان بزرگ از منظر قرآن با نگاهی به فلسفه تاریخ

درباره نقش مردان بزرگ، به عنوان عوامل محرک در تاریخ که از مسائل فلسفه نظری تاریخ است، دو رویکرد افراطی وجود دارد و دیدگاه سومی که از آن به عنوان رویکرد میانه می توان یادکرد نیز قابل اثبات است. در اندیشه اسلامی با توجه به آموزه های دینی و نگاه قرآنی، تاثیر مردان بزرگ در تاریخ غیرقابل انکار است، اما این تاثیرگذاری نسبی و در شمار علل طولی، معدات و دیگر شرایط یک امر تاریخی، به نظر می رسد. این مقاله با نگاهی توصیفی-تحلیلی با عنایت به دیدگاه متفکران حوزه فلسفه تاریخ و تفکر در قرآن، دریافته است که از منظر قرآن، علت العلل همه تحولات خداوند است، اما انسان های بزرگ، به عنوان موجودات فعال و مختار نیز می توانند در تاریخ تاثیر داشته باشند. بدین جهت خداوند، مردان بزرگی همانند حضرت محمد(ص) و حضرت ابراهیم(ع) را به عنوان «اسوه» در جهت اثرگذاری مثبت در جامعه و تاریخ معرفی کرده و در مقابل، از «مستکبران» و «طاغوت ها» چون فرعون و امثال آن، در جهت اثرگذاری منفی نیز نام برده است.

کلیدواژه ها:

مردان بزرگ ، فلسفه تاریخ ، محرک تاریخ ، اسوه های تاریخ