ارزیابی پتانسیل تولید محصولات علوفه ای یکساله در سیستم های مختلف خاک ورزی در اراضی دیم گرمسیری

به منظور ارزیابی پتانسیل تولید محصولات علوفه ای یکساله در شرایط بهره برداران، این مطالعه در قالب پروژه ارتقاء امنیت غذایی در پایگاه نوآوری شهرستان کوهدشت واقع در استان لرستان به مدت چهار سال زراعی (۱۳۹۶-۱۴۰۰) انجام شد. محصولات علوفه ای شامل کشت خالص ارقام ماشک (طلوع، مراغه، گلشن و گل سفید)، گاودانه (رقم محلی)، ارقام نخود علوفه ای (مراز و پایونیر)، منداب و کشت مخلوط شامل ماشک رقم طلوع+ جو، نخود علوفه ای مراز + جو، نخود علوفه ای پایونیر + جو، ماشک طلوع + تریتیکاله، منداب + ماشک طلوع، نخود علوفه ای پایونیر+ تریتیکاله در سه سیستم خاکورزی مرسوم، خاکورزی کاهش یافته و بی خاکورزی ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که تفاوت در میزان و توزیع بارندگی قبل و هنگام گلدهی به عنوان یکی از فاکتورهای تاثیرگذار بر تغییرات عملکرد علوفه است. بسته به شرایط آب و هوایی سال های اجرای آزمایش، واکنش محصولات مورد ارزیابی به سیستم های مختلف خاکورزی از نظر تولید علوفه متفاوت بود. ولی در شرایط تنش خشکی مناسب ترین سیستم خاکورزی از نظر تولید علوفه، سیستم بی خاکورزی به ویژه برای کشت مخلوط محصولات علوفه ای بود. در شرایط تنش خشکی، کشت مخلوط لگوم های علوفه ای یکساله با غلات شامل ماشک رقم طلوع + جو، نخود علوفه ای مراز + جو، نخود علوفه ای پایونیر + تریتیکاله، ماشک + تریتیکاله؛ همچنین مخلوط ماشک + منداب به ترتیب با میانگین عملکرد علوفه خشک ۷۰۷۵، ۶۱۷۵، ۵۳۵۰، ۵۴۲۵ و ۴۳۵۰ کیلوگرم در هکتار در شرایط کشاورزی حفاظتی در مناطق گرمسیر برای دستیابی به تولید علوفه بیشتر (به خصوص در سال های خشک) توصیه می شود. در صورت تمایل بهره برداران به کشت خالص لگوم های علوفه ای یکساله، ماشک رقم طلوع و گاودانه با تولید علوفه بالا و زودرسی نسبت به کشت خالص سایر محصولات مورد ارزیابی از برتری نسبی برخوردار بودند. با توجه به دیررسی نخود علوفه ای پایونیر، عملکرد علوفه خشک در کشت خالص آن در شرایط تنش خشکی آخر فصل کاهش یافت.

کلیدواژه ها:

عملکرد علوفه خشک ، شرایط دیم ، بی خاکورزی