شناسایی و رتبه بندی موانع اجرا و استقرار سیستم هزینه یابی بر مبنای هدف جهت محاسبه بهای تمام شده خدمات بیمارستانی

حوزه سلامت، با توجه به رویکرد سیستم حسابداری سنتی با مشکلات مالی مواجه است. سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت می تواند جایگزین مناسبی برای مرتفع کردن مشکلات مالی باشد. اما، نحوه استقرار و اجرای آن، پر چالش است. دانش پیاده-سازی هزینه یابی بر مبنای فعالیت با دانش تئوری آن، فاصله زیادی دارد؛ چرا که از مهم ترین اهداف سیستم هزینه یابی هدف، کاهش هزینه محصولات و ایجاد انگیزه برای کارکنان در تحصیل سود بیش تر است. پژوهش حاضر، از نظر هدف کاربردی بوده و از نظر طرح آن، یک مطالعه ی توصیفی- تحلیلی است که موانع اجرا و استقرار سیستم هزینه یابی بر مبنای هدف را به عنوان ابزاری راهبردی مدیریت هزینه ها در واحدهای بیمارستانی دولتی شهر مشهد، شناسایی و رتبه بندی کرده است. موانع پیش-زمینه ای موثر، بر مبنای مطالعات پیشین و بر اساس نظرات تیم خبرگان به تعداد ۷۵ مانع یا مضمون بازدارنده مستعد در ۳ بعد و ۱۴ حوزه، مورد ارزیابی قرار گرفتند که به روش میانگین، روایی آن ها ارزیابی شد. عناصر در قالب ۴۹ مانع (با هدف تعیین و سنجش اختصاصی دیدگاه ها) و ۱۰ حوزه (با هدف تعیین و سنجش دیدگاه کلی)، مقبول واقع شدند که در قالب پرسش نامه ای با طیف پنج گزینه ای لیکرت مطرح شدند. آزمودنی ها، کارشناسان و مسئولان اجرایی حوزه حسابداری و حسابرسی بیمارستان های دولتی شهر مشهد با بیش از پنج سال سابقه کار مرتبط و حداقل دارای مدرک کارشناسی بوده اند که به تعداد ۱۶۵ نفر به روش سرشماری، مطالعه شدند. در تحلیل داده های توصیفی از شاخص های مرکزی و پراکندگی، در قالب میانگین و انحراف معیار استفاده شد که در بخش آمار استنباطی، با کمک نرم افزار SPSS۲۳ از طریق تحلیل عاملی به اثبات دسته بندی متغیرهای تعیین شده در مدل، پرداخته شد. جمیع نظرات تلفیقی آزمودنی ها، حاکی از بالاترین (بدترین) رتبه ها برای موانع عدم وجود و یا کمبود منابع و تخصص در استقرار سیستم و آموزش تخصصی تغییر دیدگاه کارکنان واحدهای موثر در اجرای سیستم ، به ترتیب با بار عاملی ۰/۹۱۳ و ۰/۹۰۸ بوده است؛ در حالی که موانع سهیم نمودن کارکنان در منافع مادی و معنوی حاصل از استقرار سیستم و ریسک پذیری پایین مدیران، به ترتیب با بار عاملی ۰/۲۰۷ و ۰/۲۱۱، پایین ترین (بهترین) رتبه ها را داشته اند.

کلیدواژه ها:

بهای تمام شده خدمات ، خدمات بیمارستانی ، مدیریت هزینه ، منابع فیزیکی ، هزینه یابی بر مبنای هدف