تاثیر جریان نوسلفی در تحول فقه سیاسی-اجتماعی بانوان با توجه به آراء یوسف قرضاوی

جهان اسلام در طول تاریخ همواره شاهد رویکردهای متفاوتی به مسائل زنان بوده است. هرچند دین اسلام نگرش نو و پیشروانه درباره زنان و حقوقشان ارائه داد اما در دوره خلافت اسلامی و گسترش فقه اهل سنت، زنان مسلمان در جوامع اسلامی از نگرش های اصیل اسلام جا ماندند. عمده این دیدگاه ها تحت تاثیر فضای فرهنگی جوامع اسلامی در دوران پس از پیامبر و سده های میانه شکل گرفت؛ لیکن نگرش علما و بزرگان اهل سنت و نوع تفسیر ایشان از منابع دینی، آن رویه عملی را تائید می کرد. در صد سال اخیر با توجه به نگرش های نوسلفی در مسائل اسلامی، شاهد تحول فقه سیاسی-اجتماعی در مسائل زنان از سوی عالمان دینی هستیم. نقطه عطف رویکردهای نوین علمای اهل سنت در حوزه زنان، آراء یوسف قرضاوی است که با تمسک به فقه مقاصدی، مسائل معاصر جهان اسلام را از منظری نو تبیین می کند. در این مقاله با نگاهی به آثار قرضاوی در حوزه فعالیت های اجتماعی و سیاسی زنان با تمرکز بر سه مفهوم حجاب، حضور اجتماعی (آموزش و اشتغال) و مشارکت سیاسی، به مقایسه آراء فقهی ایشان با آراء فقهی علمای سلف خواهیم پرداخت. پرسش اصلی این است، چگونه فقه مقاصد توانسته رویکرد عالمان دینی اهل سنت به مسائل زنان را تغییر دهد؟ برای پاسخ به این سوال با روش تحلیلی- توصیفی و استفاده از منابع کتابخانه ای نشان می دهیم که قرضاوی برای رهایی زن از سنت های ایستا و وارد کردن او به عرصه اجتماعی- سیاسی از شیوه ای استفاده نمود که هم زمان هم مقاصد شریعت و نیز حفظ منافع عمومی لحاظ شود.

کلیدواژه ها:

فقه مقاصد ، قرضاوی ، حجاب ، آموزش و اشتغال ، مشارکت سیاسی