تحلیل اقتصادی خسارت دادرسی در داوری و دادرسی

بررسی موضوعات حقوقی از منظر اقتصادی از مبنای اقتصادی و شرایط مطالبه خسارت دادرسی در داوری و دادرسی از موضوعات مهمی است که نیازمند بحث و بررسی است. این مقاله توصیفی تحلیلی است و با استفاده از روش کتابخانه ای به بررسی موضوع مورد اشاره پرداخته است. یافته ها بر این امر دلالت دارد که در داوری، از آنجا که تابع قواعد دادرسی مدنی نیست، مطالبه حق الزحمه داوری از سوی طرفین امکان پذیر نیست. از طرفی تسبیب، شایع ترین نوع مسئولیت مدنی است و چهره های گوناگونی دارد که یکی از آن ها خسارت ناشی از امتناع از ادای حق است که خسارت دادرسی نیز از توابع آن است. در خصوص خسارت دادرسی در دعاوی نزد مراجع قضایی نیز نتایج بیانگر این امر است که هزینه هایی مثل هزینه دادرسی، تحقیق محلی، هزینه های و حق الزحمه کارشناس از جمله خسارات دادرسی می باشد. مطابق ماده ۵۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی، مقنن، بنا بر حکم کلی، پرداخت خسارت را بر عهده محکوم علیه گذاشته خواه مدعی باشد یا مدعی‎علیه و محکوم له حق دریافت خسارت ناشی از دادرسی را از طرف دیگر دعوی دارد. پرداخت خسارت دادرسی، مستلزم احراز تقصیر محکوم علیه می باشد اما این مسئله بیشتر در مورد دریافت خسارت خواهان از خوانده می باشد. در حالت عکس آن یعنی زمانی که خوانده از خواهان مطالبه خسارت می کند، چنین چیزی بیان نشده و قانون گذار تنها علم و عمد را شرط مسئولیت نسبت به خسارت می داند. ولی از طرفی در این مورد نیز به دلیل دشواری احراز قصد خواهان، دادگاه می تواند اصل طرح دعوای نادرست را فی نفسه اماره ای بر تقصیر و داشتن علم خواهان تلقی کند. البته در موردی که خواهان متقاضی دریافت خسارت دادرسی است، توجه به علم و عمد خوانده از ادای حق ضرورت ندارد.

کلیدواژه ها:

خسارت دادرسی ، داوری ، دادرسی ، هزینه دادرسی ، حق الوکاله ، هزینه کارشناسی