بهینه سازی دور آبیاری و مقدار سوپرجاذب در کشت گیاه نعناع فلفلی با استفاده از مدل سازی سطح-پاسخ

واکنش گیاه دارویی نعناع فلفلی به مقادیر پایین و بالای آب سبب می شود تا حساسیت زیادی نسبت به تامین رطوبت آن معطوف شود. با توجه به این که مقدار رطوبت بر خصوصیات ریشه، اندام های هوایی و کیفیت این گیاه موثر است، تعیین حدود بهینه عوامل موثر بر تامین رطوبت ناحیه توسعه ریشه از اهمیت بسیاری برخوردار است. لذا، در این تحقیق با استفاده از روش سطح-پاسخ به بهینه سازی دور آبیاری و مقدار سوپرجاذب برای دست یابی به حداکثر عملکرد کمی و کیفی در این گیاه پرداخته شد. بدین منظور سطوح پایین (منفی یک) و بالای (مثبت یک) هر دو عامل به ترتیب در محدوده های دو تا شش روز و صفر تا دو درصد در محل گلخانه تحقیقاتی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی در شهرستان کرج در سال ۱۳۹۸ مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج نشان داد که مدل رگرسیونی مورد استفاده برای پیش بینی کلیه صفات دچار خطای کم برآوردی (۰/۰≥MBE) شد. دقت این مدل برای پیش بینی کلیه صفات مورد مطالعه در محدوده عالی (۱/۰≥NRMSE≥۰/۰) قرار داشت. افزایش دور آبیاری سبب کاهش صفات وزن و طول ریشه و وزن اندام هوایی شد. کاهش دور آبیاری تا محدوده ۸/۰+ (پنج و شش روز) سبب افزایش درصد اسانس و تا محدوده ۵/۰+ (پنج روز) سبب افزایش بهره وری آب شد. پس از آن، هر دو پارامتر کاهش یافتند. افزایش مقدار سوپرجاذب سبب کاهش کلیه صفات به جز بهره وری آب شد. این پارامتر تا محدوده ۳/۰- (۳/۰ درصد) مصرف سوپرجاذب از بهره وری آب بالایی برخوردار بود ولی با افزایش مقادیر سوپرجاذب از مقدار آن کاسته شد. در مجموع، بهینه سازی کلیه پارامترهای مستقل نشان داد که مصرف ۳/۰ درصد سوپرجاذب و رعایت دور آبیاری سه روز سبب دست یابی به بیش ترین مقدار برای وزن ریشه (۱/۱ کیلوگرم بر مترمربع)، طول ریشه (۴/۳۲ سانتی متر)، وزن اندام هوایی (۰۲/۱ کیلوگرم بر مترمربع)، اسانس (۲/۱ درصد) و بهره وری آب (۸/۲ کیلوگرم بر مترمربع) می شود.

کلیدواژه ها:

طرح مربع مرکزی ، میزان اسانس ، وزن ریشه ، هیدروژل