واکاوی آسیب شناسی فقهی، حقوقی موقوفات با تکیه بر «حق دسترنجی عرفی»

از جمله اهداف «وقف»، دستیاری جامعه­ اسلامی است که تحقق آن در گرو ایفای نقش بی­نقص اجزاست؛ مادامی که معضلی متوجه آن گردد، از کارایی آن کاسته شده یا به کلی از بین می­رود. مقتضی تداوم انتفاع از موقوفات، بازشناخت آسیب های حیات رقبات است. پژوهش حاضر با به کارگیری روش مطالعه موردی شهرستان میبد استان یزد، پس از تدوین اطلاعات مصاحبه­ نیمه­ساختاریافته با متخصصان حوزه­ اوقاف و منابع کتابخانه ای، به شناسایی آسیب ها پرداخته است. عطف به آسیب ها که منبعث از چهار عامل اصلی «واقف»، «عرف»، «اداره­ اوقاف» و «دولت» است، مهم ترین آسیب­ها را می­توان در مواردی نظیر عدم­تدقیق در تنظیم وقف­نامه، نهادینه­شدن نظرهای نابه جا چون حق دسترنجی عرفی، عدم­کارایی آرمانی سازمان اوقاف و خلاهای قانونی همچون فقدان نظام دادرسی منحصربه فرد دسته­بندی کرد. فرهنگ­سازی از طریق تبیین مفاهیم مرتبط با اوقاف، نظارت بیشتر بر عقود اجاره­ اموال موقوف در راستای تضییع حقوق موقوفات ناشی از حق دسترنجی عرفی و تبیین حق دسترنجی رعیتی برای عموم، بازنگری مجدد مقنن در مقررات مرتبط با وقف برای مسدود نمودن خلاهای قانونی، به­روز نمودن درآمدهای ناشی از موقوفات، نظیر پذیره در طراحی قالب­های جدید برای اخذ آن و توجه بیشتر به منابع انسانی در ادارات اوقاف، از جمله پیشنهادهای نگارندگان، جهت تحقق آرمان وقف است.

کلیدواژه ها:

آسیب شناسی ، اداره اوقاف ، شهرستان میبد ، حق دسترنجی عرفی ، دولت