تحلیل محتوای کتابهای مطالعات اجتماعی پایه های چهارم، پنجم و ششم دبستان: بررسی میزان توجه به مولفه های پرورش ارزشهای انسانی و رشد قضاوتهای اخلاقی

در عصر حاضر، با گسترش فناوریها ی ارتباطی و تغییرات اجتماعی - فرهنگی ، تربیت نسلی اخلاقمدار و ارزشمحور اهمیت ویژهای پیدا کرده است . محتوای درسی به عنوان یکی از اصلی ترین ابزارهای انتقال ارزشها، نقش کلیدی در شکل گیری شخصیت و هویت دانش آموزان دارد. این پژوهش به تحلیل محتوای کتابها ی مطالعات اجتماعی پایه های چهارم، پنجم و ششم دبستان در نظام آموزشی ایران باهدف شناسایی میزان توجه به مولفه های پرورش ارزشهای انسانی و رشد قضاوتهای اخلاقی پرداخته است . روش پژوهش تحلیل محتوای کیفی از منظر رویکردهای قیاسی است . برای محاسبه پایایی از فرمول ویلیام اسکات ۱۹۹۵ استفاده گردید. به جهت بررسی و دستیابی به اهداف این پژوهش ، محتوای کتاب یاد شده از نظر اهدافومولفه های اخلاقی ، محتوا شامل (متون، احادیث ، اشعار) اشکال ارائه محتوا (تصاویر، فعالیت ها) بررسی شدند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که کتابهای مورد بررسی به طورکلی تاکید مناسبی بر ارزشهای انسانی مانند احترام، همدلی و مسئولیت پذیری دارند، اما در زمینه هایی نظیر تفکر انتقادیوحل مسئله اخلاقی ، دقت و توجه کافی صورت نگرفته است . علاوه بر این ، یافته ها نشان می دهد که وجود سناریوهای عملی و بحث های گروهی در کتابها می تواند به تقویت قضاوتهای اخلاقی دانش آموزان کمک کند. این پژوهش بر اهمیت بازنگری و اصلاح محتوای درسی تاکید دارد تا فرایند یاددهی و یادگیری به طور موثرتری صورت گیرد و به تربیت نسلی اخلاقمدار و مسئول در جامعه کمک کند. نتایج حاصل از این تحقیق می تواند به برنامه ریزان آموزشی و مولفان کتب درسی در تدوین محتوای غنی تر و موثرتر یاری رساند و بهبود کیفیت آموزش و یادگیری را در حوزه مطالعات اجتماعی تسهیل نماید.

کلیدواژه ها:

تحلیل محتوای آموزشی ، ارزشهای انسانی ، قضاوتهای اخلاقی ، تفکر انتقادی ، آموزش ابتدایی ، مطالعات اجتماعی