تحلیل عوامل روانشناختی - اجتماعی موثر بر گرایش به جراحی زیبایی در ایران

جراحی پلاستیک (به انگلیسی: Plastic surgery) یک تخصص جراحی است که شامل ترمیم، بازسازی یا تغییر بدن انسان می شود. جراحی پلاستیک را می توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد: جراحی ترمیمی و جراحی زیبایی. جراحی زیبایی (به انگلیسی: Cosmetic Surgery) بخشی از جراحی پلاستیک است که شامل تعدادی از عمل های جراحی است که به منظور بهبود ظاهر، زیبایی صورت یا بدن فرد انجام می شود. هدف از جراحی های زیبایی اصلاح ویژگی هایی از بدن است که ممکن است فرد به دلایل مختلف مانند آسیب دیدگی، نارضایتی شخصی با توجه به استانداردهای زیبایی و موارد دیگر، آن ها را دوست نداشته باشد. افرادی که به جراحی زیبایی اعتیاد دارند، ممکن است بخواهند به طور مداوم ظاهر خود را تغییر دهند. آن ها ممکن است بسیاری از روش های زیبایی را روی بدن خود انجام دهند، اما باز هم نتایج کار آن ها را راضی نمی کند. آیا افراط در جراحی زیبایی نشانه اختلال روانی است؟ بله اگر فردی مدام به این فکر کند که اجزای صورت یا بدن خود را با عمل تغییر دهد و باز هم رضایت کافی را به دست نیاورد ممکن است دچار اختلال بدشکلی بدن یا BDD باشد. به طور کلی در سال های اخیر، گرایش به جراحی زیبایی در ایران افزایش پیدا کرده است. پژوهش های فراوانی در حوزه روانشناختی- اجتماعی در رابطه با گرایش به جراحی زیبایی در بین گروه های مختلف و با روش های متفاوت انجام شده است. هدف پژوهش حاضر، به کارگیری روش فراتحلیل به منظور تحلیل و ترکیب نتایج مطالعات صورت گرفته پیرامون عوامل روانشناختی- اجتماعی موثر بر گرایش به جراحی زیبایی در ایران است. به منظور انجام فراتحلیل، ۵۵ مقاله «علمی-پژوهشی» و «علمی-ترویجی» که در این زمینه در ایران منتشر شده بودند، انتخاب و تحلیل شدند. این مقاله ها شرایط و معیارهای مطالعه فراتحلیل را دربرداشتند. اندازه اثرها نشان دادند که «طرح واره ناسازگار خودگردانی» بیشترین تاثیر را بر گرایش به جراحی زیبایی داشته است. به طوری که، میانگین اندازه اثر آن مثبت و زیاد است. بعد از آن، بیشترین عوامل تاثیرگذار بر گرایش به جراحی زیبایی «اختلال بدشکلی بدن»، «اختلال شخصیت نمایشی»، «خودکم بینی»، «ترس مرضی» و «مدیریت بدن» با اندازه اثر مثبت و زیاد و «عزت نفس» با اندازه اثر منفی و زیاد هستند. یافته ها نشاندهنده آسیب های روانی و اجتماعی در افراد متقاضی جراحی زیبایی است که منتج از فضای فرهنگی جامعه می باشد

کلیدواژه ها:

روانشناختی – اجتماعی ، جراحی زیبایی ، ایران ، اختلال شخصیت نمایشی ، ترس مرضی ، اختلال بدشکلی بدن