امکان سنجی تمسک به قاعده ملازمه بین حکم عقل و حکم شرع جهت اثبات شمول حداکثری شریعت

سال انتشار: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 74

فایل این مقاله در 23 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FIQH-56-3_006

تاریخ نمایه سازی: 11 آذر 1403

چکیده مقاله:

نظامات اجتماعی مدرن تغییرات محسوسی در زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان ایجاد نموده است. انعکاس مستقیم این تغییرات در «افعال» انسان از یک سو و رسالت علم فقه در بیان حکم شرعی «افعال» از سویی دیگر، پرسش از چیستی نسبت علم فقه با این مسائل نوپیدا را فراروی ما قرار می دهد. سوال این است که آیا فقه، حکم شرعی تمامی این مسائل نوپیدا را بیان کرده است و یا اینکه ممکن است برخی از این مسائل دارای هیچ حکم شرعی نباشند؟ مطابق نظر اکثریت فقهای مذاهب اسلامی و نیز فقهای امامیه، هیچ واقعه ای خالی از حکم شرعی نیست لذا می توان به شمولیت حداکثری شریعت حکم نمود. پژوهش حاضر سعی دارد مهم ترین دلیل این نظریه را که عقلی است مورد نقد و بررسی قرار دهد. براساس این دلیل، قاعده ملازمه بین حکم عقل و حکم شرع می تواند اثبات کننده وجود حکم برای هر واقعه باشد. یافته های این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است نشان می دهد هر دو شکل از قاعده ملازمه؛ یعنی ملازمه بین حکم شرعی و حسن وقبح ذاتی و نیز ملازمه بین حکم شرعی و مصالح و مفاسد واقعی نمی توانند بر شمولیت حداکثری شریعت دلالت نمایند.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

مسعود جهاندوست دالنجان

دانشجوی دکتری گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

عابدین مومنی

دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین. درر الفوائد فی الحاشیه علی ...
  • آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین. فوائد الاصول. تهران: وزارت ارشاد. ...
  • آشتیانی، محمدحسن. بحر الفوائد فی شرح الفرائد. بیروت: موسسه التاریخ ...
  • آملی، هاشم. مجمع الافکار و مطرح الانظار. به تقریر محمدعلی ...
  • ابن فارس، احمدبن فارس. معجم مقائیس اللغه. قم: موسسه النشر ...
  • اصفهانی، محمدحسین. نهایه الدرایه فی شرح الکفایه. بیروت: آل البیت(ع) ...
  • انصاری، مرتضی بن محمدامین. فرائد الاصول. قم: مجمع الفکر الاسلامی. ...
  • انصاری، مرتضی بن محمدامین. مطارح الانظار. قم: مجمع الفکر الاسلامی. ...
  • ایروانی، باقر. الحلقه الثالثه فی اسلوبها الثانی. تهران: قلم. چاپ ...
  • ایوان کیفی، محمدتقی بن عبدالرحیم. هدایه المسترشدین. قم: موسسه النشر ...
  • برقی، احمدبن محمد. المحاسن. قم: دار الکتب الاسلامیه. چاپ دوم، ...
  • جوهری، اسماعیل بن حماد. الصحاح: تاج اللغه و صحاح العربیه. ...
  • نگاهی به آثار نظریات غیرشمول گرایانه نسبت به گستره احکام شریعت در دو حوزه فقه و اصول [مقاله ژورنالی]
  • ح‍ائ‍ری اصفهانی ، م‍ح‍م‍دح‍سین ب‍ن ع‍ب‍دال‍رحیم . الفصول الغرویه فی ...
  • خمینی، روح الله. کتاب البیع. تهران: موسسه تنظیم و نشر ...
  • خمینی، روح الله. مناهج الوصول الی علم الاصول. قم: موسسه ...
  • دربندی، آقابن عابد. خزائن الاحکام. قم: بی نا. چاپ اول، ...
  • رشتی، حبیب الله. بدائع الافکار. قم: آل البیت(ع). چاپ اول، ...
  • صدر، محمد. ماوراء الفقه. بیروت: دار الاضواء. چاپ اول، ۱۴۲۰ق ...
  • صدر، محمدباقر. الاسلام یقود الحیاه. قم: مرکز الابحاث و الدراسات ...
  • صدر، محمدباقر. بحوث فی علم الاصول. به تقریر سیدمحمود هاشمی ...
  • صدر، محمدباقر. دروس فی علم الاصول. قم: موسسه النشر الاسلامی. ...
  • طبرسی، احمدبن علی. الاحتجاج. مشهد: مرتضی. چاپ اول، ۱۴۰۳ق ...
  • طریحی، فخرالدین بن محمد. مجمع البحرین. تهران: کتاب فروشی مرتضوی. ...
  • فاضل لنکرانی، محمدجواد. «دور الزمان و المکان فی علم الفقه»، ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد. کتاب العین. قم: هجرت. چاپ دوم، ...
  • قزوینی، ابراهیم بن محمدباقر. ضوابط الاصول. قم: بی نا. ۱۳۷۱ق ...
  • قزوینی، ابراهیم بن محمدباقر. نتائج الافکار. بمبئی: بی نا. ۱۲۵۸ق ...
  • قوچانی، علی. تعلیقه القوچانی علی کفایه الاصول. قم: بی نا. ...
  • کلینی، محمدبن یعقوب. الکافی. تهران: دار الکتب الاسلامیه. چاپ چهارم، ...
  • لاریجانی، صادق. «قاعده نفی الخلو»، دراسات اصولیه. س۳، ش۹، ۱۴۲۸ق، ...
  • مشکینی، علی. اصطلاحات الاصول و معظم ابحاثها. قم: الهادی. چاپ ...
  • مقری، احمدبن محمد. المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی. ...
  • مکارم شیرازی، ناصر. انوار الاصول. به تقریر احمد قدسی. قم: ...
  • میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن. القوانین المحکمه فی الاصول المتقنه. ...
  • نائینی، محمدحسین. فوائد الاصول. به تقریر محمدعلی کاظمی خراسانی. قم: ...
  • نمایش کامل مراجع