مبانی حقوقی رهگیری هواپیماهای غیرنظامی بر فراز دریاهای آزاد

امروزه مواردی مانند تروریسم بین المللی، سوء استفاده از هواپیمای غیرنظامی به عنوان سلاح باقدرت تخریب زیاد، جابجایی سلاحهای کشتار جمعی، دزدی دریایی و هواپیما ربائی در دریاهای آزاد، صلح و امنیت بین المللی را تهدید می نماید. یکی از ابزارهای موثر دولتها در این رابطه، کنترل و نظارت بر جریان هوانوردی غیرنظامی است که مطابق مقررات و استانداردهای عملیاتی ایکائو در حال انجام می باشد، بازرسی و درصورت لزوم، رهگیری هواپیماهای غیرنظامی از مراحل اولیه فرایند کنترل و نظارت است. در این نوشتار، رهگیری هواپیماهای غیرنظامی بر فراز دریاهای آزاد بر مبنای اصل حاکمیت سرزمینی و حفاظت از صلح و امنیت بین المللی مورد بررسی قرار می گیرد، پرسش اینست که انجام رهگیری بعنوان اقدامی حاکمیتی در خارج از قلمرو حاکمیت سرزمینی دولت و فضای هوایی که تحت سیطره هیچ کشوری نمی باشد(دریاهای آزاد)، چه وضعیت و توجیهی دارد و در صورت مجاز بودن تحت چه شرایط و اصولی باید انجام گیرد؟ بنظر می رسد دولتها بعنوان اعضاء جامعه جهانی و در راستای مراقبت از امنیت ملی در وهله اول و صلح و امنیت بین المللی در وهله ثانی، اقداماتی را در زمینه اعمال حاکمیت سرزمینی و ایفاء تعهدات مرتبط با مشارکت در مراقبت از نظم و امنیت عمومی که لازمه توسعه و ترقی جهانی است انجام می دهند، که رهگیری هواپیماهای غیرنظامی متخلف از آن جمله می باشد، موضوعی که قواعد حقوق بین الملل آن را برسمیت شناخته و شورای امنیت بعنوان بانی اصلی صلح و امنیت بین المللی از آن پشتیبانی و حمایت می کند. پژوهش حاضر برحسب هدف، کاربردی و از لحاظ روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای است و تجزیه و تحلیل داده ها بصورت کیفی و با روش توصیفی و تحلیل محتوا انجام می شو د.

کلیدواژه ها:

دریای آزاد ، رهگیری ، صلح و امنیت ، هواپیما ، حقوق بین الملل