سخن سردبیر(مسئولیت دانش آموختگان علم سنجی)

چند سالی است که در ایران، از تولد دوره کارشناسی ارشد رشته علم سنجی به عنوان یکی از رشته های دانشگاهی زیرگروه علم اطلاعات و دانش شناسی می گذرد. علاوه بر دانشگاه های شاهد و تهران که از سال ۱۳۹۰ در راه پذیرش دانشجو در این رشته گام نهادند، نظام آموزش عالی کشور در طی سال های گذشته به تدریج شاهد آغاز فعالیت این رشته در برخی دیگر از دانشگاه ها و مراکز علمی کشور، نظیر دانشگاه های یزد، شیراز، مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری و دانشگاه پیام نور بوده است که این خود در توسعه این رشته نقطه ای مثبت محسوب می شود. اکنون که با گام نهادن به ششمین سال راه اندازی دوره کارشناسی ارشد رشته علم سنجی، چهارمین گروه از دانشجویان این رشته به درجه دانش آموختگی نائل آمده اند، مطالبات زیادی از سوی جامعه علم و فناوری کشور از این متخصصان مطرح می شود. در راستای پاسخ گویی به این مطالبات، برخی از دانش آموختگان این رشته در مراکز علمی و دانشگاهی کشور جذب بازار کار شده اند و برخی دیگر، همزمان با اشتغال، تحصیل در مقطع دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی را آغاز کرده اند. چیزی که در این میان اهمیت بیشتری دارد، وابستگی روزافزون جامعه دانشگاهی کشور، اعم از مدیران پژوهشی و پژوهشگران به دستاوردهای علم سنجی است که نیاز به حضور متخصصان توانمند علم سنجی را در این عرصه دوچندان می کند. ارائه خدمات مشاوره ای به سیاست گذاران عرصه های علم و فناوری، مشارکت در ارزیابی ها، برنامه ریزی ها و اولویت های علم و فناوری، مشارکت در انجام امور پژوهشی، شناسایی و معرفی مرزهای دانش و جبهه های پژوهش، رصد حوزه های علم و فناوری، و تحلیل شکاف علم و فناوری، از جمله انتظاراتی است که امروزه توسط جامعه علم و فناوری کشور، از متخصصان علم سنجی مطالبه می شود.      البته علاوه بر اشتغال تعداد قابل توجهی از دانش آموختگان این رشته در مراکز علمی و دانشگاهی، راه اندازی شرکت های خصوصی و موسسه های نوظهور توسط برخی دیگر از فعالان، دانش آموختگان و متخصصان علم سنجی که در طی سال های گذشته و به منظور برطرف کردن همین نیازها و مطالبات رقم خورده است را باید از جمله فعالیت های کارآفرینانه فعالان این حوزه در نظر گرفت. بدون شک، حضور این شرکت ها و موسسه های خودگردان در عرصه های پژوهشی سیاست گذاری علم و فناوری، نشانی دیگر از توانمندی های علم سنجی و همچنین بیانگر نیازهای فراوان جامعه به خدماتی است توسط متخصصان علم سنجی عرضه می شود. با وجود این، رشد و توسعه بیشتر رشته علم سنجی، نیازمند تلاش های مضاعف اساتید، دانشجویان و به ویژه دانش آموختگان فعال این حوزه است. نقش دانش آموختگان در این زمینه، به عنوان نیروهای جوان و توانمندی که به تازگی پا به عرصه های پژوهشی این حوزه گذارده اند، در نوع خود حائز اهمیت است. انجام پژوهش های باکیفیت تر و نیازمحورتر، بویژه در زمینه بنیان ها و مسائل مطرح در حوزه علم سنجی، یکی از مهم ترین نیازهای درونی رشته است که لزوم آن بیش از پیش احساس می شود و انتظار می رود با اتکاء به توانمندی های دانش آموختگان و متخصصان رشته، زمینه های بیشتری برای توسعه بنیان های نظری، روش شناسی ها و کاربردهای عملی علم سنجی فراهم آید. بنابراین، پرورش دانش آموختگانی توانمند که در واقع، نسل آینده متخصصان این رشته را تشکیل می دهند و مسئولیت های خطیری را در این حوزه برعهده خواهند گرفت، از دیگر ملزومات مهمی است که می تواند زمینه ساز رشد و توسعه روزافزون علم سنجی را فراهم سازد و استمرار حیات روشن آینده این رشته را تضمین کند.      از همین روست که در دنیای علم، همواره از دانش آموختگان انتظار می رود، با عمق بخشیدن به مطالعات خود در عرصه های تخصصی، آسیب های موجود را شناسایی کنند و با ارائه روش ها، راهکارها و ابزارهایی نوین، در توسعه و شکوفایی بیشتر حوزه خود بکوشند. بعلاوه، این دانش آموختگان هر رشته هستند که باید در راستای پاسخ گویی به نیازهای مخاطبان خود، دست به انجام پژوهش هایی بزنند که علاوه بر مسئله محور بودن، در زمینه رفع مسائل و مشکلات جامعه خود نیز موثر باشند. بی تردید، این وظیفه ای خطیر است که همواره بر دوش متخصصان و دانش آموختگان توانمند حوزه علم سنجی سنگینی می کند و آن ها را به سوی انجام پژوهش های بنیادی و کاربردی موثرتر سوق می دهد.