بررسی تغییرات و امکانسنجی برآورد غیر مستقیم کربن آلی خاک مراتع نیمه خشک پس از آتش سوزی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز گنبد، همدان)

هدف از این پژوهش بررسی اثر آتش سوزی مراتع منطقه گنبد همدان بر ذخیره کربن آلی خاک در دو منطقه شاهد و دچار آتش سوزی، پس از گذشت سه سال از آتش سوزی، و امکان سنجی کاربرد سنجش ازدور در برآورد غیرمستقیم کربن خاک است؛ ازاین رو پس از گذشت ۳ سال از زمان وقوع آتش سوزی، ۲۰ نمونه خاک سطحی (عمق ۱۰-۰ سانتی متری) از منطقه آتش سوزی شده و ۲۰ نمونه از منطقه شاهد (در مجموع ۴۰ نمونه) به صورت سیستماتیک - تصادفی برداشت شد. تغییرات میزان کربن آلی، نیتروژن کل، اسیدیته و شوری خاک سطحی بین مناطق شاهد و آتش سوزی با استفاده از آزمون t مستقل مورد بررسی قرار گرفته است. سپس به منظور بررسی رابطه خطی ذخیره کربن آلی خاک با سایر پارامترها از آزمون همبستگی پیرسون در نرم افزار SPSS v.۲۶ استفاده شد. نتایج آزمون t مستقل تفاوت معنی داری در EC، اسیدیته و کربن آلی خاک دو منطقه شاهد و آتش سوزی نشان نداد و تنها میزان نیتروژن کل خاک تفاوت معنی داری بین دو منطقه داشته است. نتایج در منطقه آتش سوزی نشان داد، بین کربن آلی خاک و نیتروژن کل ارتباط مثبت معنی داری به میزان ۰/۸۳۰ (۰/۰۱>p) و با شاخص لختی خاک ارتباط منفی به میزان ۰/۷۲۷- دیده شده است (۰/۰۵>p). در منطقه شاهد نیز بین کربن آلی و نیتروژن کل ارتباط مثبت معنی داری به میزان ۰/۶۲۷ دیده شد (۰/۰۵>p). نتایج پردازش تصاویر لندست ۸ (سنجنده OLI-TIRS) در منطقه آتش سوزی نشان داد، بین کربن آلی خاک با شاخص روشنایی و شاخص خیسی حاصل از تسلدکپ ارتباط آماری معنی داری به ترتیب به میزان ۰/۷۲۶- و ۰/۶۷۴ و مولفه PC۱ حاصل از تجزیه مولفه های اصلی و ۰/۷۲۴- دیده شد (۰/۰۵>p). این نتایج نشان می دهد امکان استفاده از تصاویر تسلدکپ برای پیش بینی کربن آلی خاک در مناطق آتش سوزی وجود دارد.

کلیدواژه ها:

Soil Organic Carbon Storage ، Wildfire ، Rangeland ، Spectral indices ، Hamadan ، ذخیره کربن آلی خاک ، آتش سوزی ، مرتع ، شاخص های طیفی ، همدان