تحلیل جرم شناسانه حکایتی از تاریخ بیهقی

مرکز آموزش عالی غیرانتفاعی فردوس مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهدوظیفه حاکمیت از دیرباز تا امروز این بوده و هست که به یاری شیوه های موثر، مناسب و متناسب از وقوع و تکرار جرم به عنوان رفتاری ضداجتماعی پیشگیری کند، تا از سویی احترام به قانون و احکام حاکمیت را گسترش دهد و از دیگر سو رعایت این قوانین و دستورها را به شهروندان خود گوشزد کند. ابوالفضل بیهقی در حکایت برگزیده از تاریخ بیهقی ضمن بیان این وظیفه حاکمیت، سعی در یادآوری و تاکید بر قوانین جاری جامعه عصر خویش دارد، تا رفتارهای ضداجتماعی را به نقد بکشد. از رهگذر تحلیل بخشی اندک از این اثر برجسته تاریخی/ ادبی می توان به سیر و تحول نظریه ها و اندیشه های نوین جرم شناسی و نظامات دادرسی کیفری در بستر زمان و تاریخ پی برد. در این پژوهش با روش تحلیل محتوا به واکاوی کنش ها و واکنش های اجتماعی علیه جرم در یکی از حکایت های تاریخ بیهقی پرداخته شده تا نشان دهد بیهقی چگونه در این حکایت به تبیین واکنش سرکوبنده محض با هدف ترساندن (ارعاب) پرداخته است و به سزا دادن (مکافات) و بازپروراندن (اصلاح) هیچ توجهی ندارد؟ در نهایت بیهقی در این حکایت از میان انواع طبقه مجازات ها بر حسب موضوع آن ها به مجازات بدنی از گونه مجازات سالب حیات توجه دارد.

کلیدواژه ها:

حقوق جزا ، جرم شناسی ، جرم ، تاریخ بیهقی.