گفتمان روایی ژرار ژنت در بازشناخت تاریخ بیهقی

با توجه به گفتمان روایی ژرار ژنت، با نگاهی به بازشناخت تاریخ بیهقی به دنبال آن هستیم چه عواملی، زمینه ساز الگویی کارآمد برای مایه و طرح داستانی با استفاده از آرای تودوروف است. بنابراین، توجه به «ترتیب زمانی» رویدادها از اهمیت زیادی برخوردار است که آن را «نابهنگامی» می نامند. در این مقاله که به شیوه توصیفی– کاربردی و کتابخانه ای است، ژنت معتقد است مسائل روایی در سه مقوله «زمان، وجه و آوا» می تواند پیوند زمان مایه داستانی و طرح داستان را از زاویه دیدهای متفاوت و این که چه کسی می بیند؟ و با پرسش این که چه کسی سخن می گوید؟ از نظر گونه شناسی انواع راویان و سطوح روایت بررسی نماید. نکته قابل توجه این که به لحاظ «راوی ناهم داستان» و «راوی هم داستان» این درهم آمیختگی می-تواند سطوح مختلفی را در ساختار روایت، مشخص کند؛ این «نابهنگامی» گاهی حوادث گذشته در لحظه حال داستان را نقل می کند و گاهی بالعکس؛ وقایع آینده در لحظه حال داستان را روایت می کند که آن ها را «گذشته نگر» و «آینده نگر» می نامیم. این در حالی است که «دامنه» این دوره زمانی و «گستره» لحظه حال داستان را با توجه به تقارن کامل زمانی مایه و طرح داستانی در این گفتمان روایی، بررسی می کنیم.

کلیدواژه ها:

گفتمان روایی ، ژرار ژنت ، تاریخ بیهقی ، تاریخ گرایی نوین