بررسی تطبیقی استفهام در دو سوره بقره و آل عمران از منظر علامه طباطبایی و زمخشری

چکیده یکی از مهم ترین روش های بیان و تفهیم مطالب، روش استفهام و پرسش و پاسخ است. در قرآن کریم نیز آیات فراوانی به صورت پرسشی مطرح شده است. استفهام های موجود در قرآن کریم گاهی از سوی خداوند و در مواردی از سوی پیامبران، ملائکه، مردم، ابلیس و ... صادر شده و مخاطب آنها نیز فرد یا گروه خاص و یا عموم افراد است. استفهام به اعتبارات مختلف تقسیماتی ولی آنچه در این مقاله بیشتر مورد توجه قرار گرفته از حیث معنا است که به دو قسمت حقیقی و مجازی تقسیم می شود. برای پی بردن به معانی مجازی و حقیقی استفهام ها، علاوه بر ویژگی ادات استفهام، ذوق بلاغی و ادبی نیز دخیل می باشند؛ بنابراین معانی و تفاسیری که مفسرین شیعه و سنی در مورد آیات قرآن ارائه داده اند، در برخی موارد اشتراکات و افتراقاتی دارند و در مواردی نیز برخی از مفسرین هیچ گونه تبیینی در مورد استفهام ها ننموده اند. در این مقاله به بررسی برخی از استفهام های موجود در دو سوره بقره و آل عمران از دیدگاه علامه طباطبایی (مفسرشیعه) و زمخشری (مفسر اهل سنت) در قالب افتراقات و اشتراکات استفهام، پرداخته می شود تا تفاوت دیدگاه این دو مفسر در این باره روشن گردد.

کلیدواژه ها:

ادات استفهام ، زمخشری ، طباطبایی ، استفهام حقیقی ، استفهام مجازی