تحلیل معنای «توحید اجتماعی» از رهگذر تبیین مولفه های آن در قرآن با تاکید بر اندیشه های آیت الله خامنه ای (دامت برکاته)

«توحید اجتماعی» از مجموعه موضوعات کلام اجتماعی و مورد توجه متفکران معاصر است که در گرایشی نوین، فهمی اجتماعی از توحید را پیشنهاد می­دهد که معنا و مولفه­های آن چندان روشن نیست. آیت الله خامنه­ای ازجمله اندیشمندانی است که در کلام اجتماعی ورود داشته و بر اساس قرآن، در این زمینه طرح بحث کرده­اند؛ ازاین­رو در مقاله حاضر تلاش شده با تاکید بر اندیشه ایشان، معنای توحید اجتماعی از رهگذر بیان مولفه­های آن در قرآن استخراج شود؛ زیرا توحید اجتماعی مقوله­ای غیربسیط و ذوابعاد است. نتایج این مطالعه که به روش توصیفی- تحلیلی و متکی بر اطلاعات کتابخانه­ای انجام شده است، نشان می­دهد در دیدگاه آیت الله خامنه­ای، ایمان به وحدانیت خداوند اعتقاد ذهنی و فردی صرف نیست، بلکه صبغه اجتماعی می­یابد. بر این اساس پذیرش ربوبیت الهی(توحید ربوبی) و نفی هرگونه حاکمیت غیر الله(توحید عبودی) دو مولفه­ اصلی توحید اجتماعی می­باشند که مطابق آیات قرآن، سایر مولفه­ها همچون هدف­داری خلقت و مسئولیت­زایی نسبت به جامعه و عالم هستی، پذیرش حاکمیت مطلق الله در همه ابعاد زندگی اجتماعی و فردی، جهت­گیری اعمال و عواطف به سوی الله، قوام­یابی و جهت­گیری اجتماعی سایر عناصر دین، زیرمجموعه مولفه توحید ربوبی­اند و نفی حکومت طاغوت­ها و لزوم تشکیل نظام الهی، نفی هرگونه انحصارطلبی و امتیازخواهی و نفی تئوری­های غیر الهی، زیرمجموعه مولفه توحید عبودی به­شمار می­روند که در یک نگاه کلی، معنا و ماهیت توحید اجتماعی را آشکار می­سازند.

کلیدواژه ها:

توحید اجتماعی ، معناشناسی ، قرآن ، آیت الله خامنه ای ، مولفه ، جامعه توحیدی