گونه شناسی کاربرد اختلاف قرائات در تفسیر المیزان

قرائات قرآنی یکی از پرسمان­های مهم علوم قرآنی و از پیش­نیازهای تفسیر قرآن کریم است؛ به گونه ای که پذیرفتن یا نپذیرفتن این پیش نیاز، در تفسیر قرآن تاثیر مستقیم دارد. علامه طباطبایی یکی از مفسران بزرگ امامیه در دوران معاصر است که در تفسیر خود به ابعاد گوناگون علوم و معارف قرآنی توجه نموده است؛ بررسی اختلاف قرائات، نقد و یا ترجیح یک قرائت بر قرائات دیگر یکی از موضوعاتی است که جایگاه ویژه­ای در تفسیر المیزان دارد. تبیین ملاک­ها و معیارهای ایشان در نقد و ترجیح قرائات و تحلیل قرائاتی که بدون دلیل ترجیح داده شده اند، از دیگر مباحث این نوشتار است؛ پژوهش در این موضوع نشان می­دهد که نقد قرائت، ترجیح یا عدم ترجیح یک قرائت بر قرائت دیگر و ذکر یک قرائت در تایید دیدگاه تفسیری، مهم­ترین شیوه های علامه طباطبایی در مواجهه با اختلاف قرائات است. در این نوشتار تلاش شده با روش توصیفی- تحلیلی، شیوه­های کاربرد اختلاف قرائات در تفسیر المیزان بررسی شوند؛ نتیجه اینکه علامه با رد تواتر قرائات و تنها مشهور دانستن آن­ها و منحصر ندانستن قرائت صحیح در قرائت عاصم، به قرائت های دیگر نیز توجه دارد؛ چراکه به باور ایشان سه ویژگی «صحت سند»، «موافقت با قواعد عربی» و «مطابق بودن با رسم الخط مصحف عثمانی» شرط صحت قرائات است و برخوردهای علامه با قرائات چیزی جز این را ثابت نمی­کند.

کلیدواژه ها:

تفسیر المیزان ، اختلاف قرائات ، گونه شناسی ، حجیت قرائات