آسیب شناسی اخلاق سیاسی جامعه ایمانی در سوره حجرات؛ با استفاده از تحلیل ساختاری-مضمونی

چکیدهقرآن کریم به عنوان کتاب جامع هدایت، احکامی را برای سعادت فردی و اجتماعی در تمام عرصه ها، ازجمله مسائل اخلاق سیاسی بنا نهاده است. در این میان، در سوره مبارکه حجرات، اصول مهم سیاسی در ارتباط با مومنین و حاکمیت اسلامی بیان شده است. این مقاله درصدد است دلالت های اخلاق سیاسی سوره حجرات را با نگاه تفسیر ساختاری- مضمونی بررسی کند. تفسیر ساختاری، بیشتر به دنبال دستیابی به غرض سوره است، و با متن موردنظر در راستای کشف غرض سوره ارتباط دارد؛ ولی در تحلیل مضمون، تجزیه وتحلیل متن، از کوچک ترین واحد متن، مورد تحلیل و بررسی قرا می گیرد. لذا با کاربست این دو روش و رسیدن به شبکه مضامین که از فرایند داده کاوی به صورت کمی و کیفی از طریق شباهت ها و مفهوم سنجی بین داده ها انجام گرفت، دلالت های اخلاق سیاسی سوره، تنظیم و غرض محوری سوره کشف گردید. در نهایت، این سوره با ۱۵ مضمون پایه، و سرفصل های «عدم اطاعت پذیری از حاکمیت، مرجعیت نداشتن حاکمیت برای مردم، مشکلات تربیتی مومنین، مشکلات عقیدتی مومنین، شاخصه ایمان واقعی، توجه به نظارت دائمی خداوند» به عنوان مضامین سازمان دهنده، و در پایان، ۳ مضمون فراگیر آسیب شناسی رفتاری جامعه ایمانی نسبت به حاکمیت اسلامی، آسیب شناسی رفتاری مومنین در جامعه ایمانی و آسیب درمانی، مقاله به سمت غرض محوری سوره حجرات یعنی «آسیب شناسی رفتاری- عقیدتی جامعه ایمانی» در حوزه اخلاق اسلامی رهنمون گشت

کلیدواژه ها:

واژگان کلیدی: قرآن کریم ، سوره حجرات ، تحلیل ساختاری ، تحلیل مضمون ، اخلاق سیاسی