تحلیل تاب آوری شبکه حمل ونقل هوایی (مطالعه موردی: پروازهای مسافری داخل ایران)

حمل ونقل هوایی به عنوان یکی از شیوه های رایج حمل ونقل مسافر و کالا محسوب می شود که به دلیل ویژگی های مثبتی همچون سرعت بالا، ایمنی و ظرفیت زیاد همواره مورد توجه مدیران و برنامه ریزان کشوری بوده است. تحدید های مختلفی کارایی این سیستم را تحت تاثیر قرار می دهد. از این رو، در پژوهش حاضر به بررسی تاب آوری شبکه حمل ونقل هوایی پرداخته می شود. به طور کلی تحدیدها در دو سته حوادث طبیعی (رخداد تصادفی) و حوادث خرابکارانه (رویداد برنامه ریزی شده و هدفمند) تقسیم می شوند. در این مطالعه از داده های پروازهای داخلی ایران به منظور تحلیل تاب آوری شبکه حمل ونقل هوایی استفاده می گردد و با توجه به اطلاعات موجود و در دسترس، تعداد پروازهای سرویس داده شده به عنوان شاخص کارایی شبکه پیشنهاد و برای تحلیل تاب آوری آن از روش نمودار شکست آبشاری استفاده می شود. نتایج بیان می کند در بدبینانه ترین حالت، کارایی شبکه با حذف سه فرودگاه به زیر ۱۰ درصد می رسد و نمودار شکست آبشاری افت کارایی آن از یک تابع هموگرافیت (R۲ برابر با ۴/۹۹ درصد) پیروی می نماید. همچنین در این پژوهش، حالت ایده آل افت کارایی شبکه نیز بررسی می گردد که نتایج بیانگر آن است در این حالت نمودار افت کارایی از یک تابع نمایی (R۲ برابر با ۸/۹۹ درصد) پیروی می نماید که در صورت حذف ۹۰ درصد فرودگاه ها کارایی شبکه بالای ۴۵ درصد می ماند. با توجه به تحلیل های صورت گرفته مشخص می گردد بزرگترین مشکل شبکه هوایی ایران، تمرکز بیش از حد پروازها در چند فرودگاه خاص و پرتقاضا است که در صورت بروز مشکل برای آن ها تاب آوری شبکه به شدت تحت تاثیر قرار می گیرد.

کلیدواژه ها:

تاب آوری ، شبکه حمل ونقل هوایی ، نمودار شکست آبشاری ، تاب آوری شبکه فرودگاهی ایران ، تحلیل شبکه فرودگاهی ایران