سیمرغ در کلمه و تصویر: مطالعه تطبیقی قابلیت های تصویرسازی رسانه های کلامی و تصویری با استناد به انگاره سیمرغ در عصر ساسانی

در ایران باستان، تصاویر همواره در ارتباط با روایت های کلامی هستند؛ این ویژگی در تصویرگری سیمرغ (پرنده اساطیری) بسیار نمایان است. پژوهش حاضر ضمن تطبیق توصیف سیمرغ در متون کلامی عصر ساسانی با تصویر آن در نقش برجسته ها و اشیاء کاربردی این دوره، به بررسی قابلیت های بیانی هر یک از این دو رسانه در ساخت انگاره سیمرغ و تبیین نوع برهمکنش کلمات و تصویر در این مورد خاص پرداخته است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات اسنادی است. به منظور تبیین نوع برهمکنش کلمات و تصاویر در برساخت انگاره سیمرغ به آرای پری نودلمن استناد شده است. وی بر این باور است که وقتی تصاویر و کلمات به یک موضوع واحد ارجاع دارند، گاه تایید کننده پیام یکدیگر و گاه توسعه دهنده آن هستند.سیمرغ در متون ساسانی بیشتر بر اساس کارکردهایش توصیف شده است و توصیفات کلامی اطلاعات زیادی درباره ظاهر آن نمی دهند. نتایج پژوهش نشان می دهند که تصویر سیمرغ ساسانی نه تنها متن کلامی را تایید می کند بلکه متن را توسعه می دهد. از طرفی برخی ویژگی های ظاهری سیمرغ که اصلا در متن نیامده در تصویر دیده می شود. همچنین تصویر سیمرغ از جزئیاتی برخوردار است که معادل بصری ویژگی های غیر قابل رویت این موجود اساطیری هستند.

کلیدواژه ها:

تصویرسازی ، کلمه ، تصویر ، انگاره ، سیمرغ ، تاریخ ساسانیان