بررسی و مطالعه الگوهای استقراری محوطه های دشت ارومیه در عصر آهن III
سال انتشار: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 98
نسخه کامل این مقاله ارائه نشده است و در دسترس نمی باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_RICHT-8-28_007
تاریخ نمایه سازی: 23 آبان 1403
چکیده مقاله:
حوضه دریاچه ارومیه یکی از مهم ترین حوضه های فرهنگی شناخته شده در باستان شناسی ایران است و سهم چشمگیری در تحولات تاریخ و فرهنگ شمال غرب و غرب ایران داشته است. دشت ارومیه و ارتفاعات پیرامون آن جایگاه ویژه ای در این میان دارد. با توجه به شرایط مساعد و مناسب زیست محیطی در عصرآهن، استقرارهای مهمی در دشت ارومیه، به خصوص اطراف چهار رودخانه روضه چای، نازلو چای، شهرچای و باراندوزچای شکل گرفته است. در این دشت تاکنون تعداد ۹۳ محوطه عصرآهن (بازه زمانی ۱۴۵۰ تا ۵۵۰ پ.م) شناسایی شده که در این میان، ۴۷ محوطه مربوط به عصرآهن III (۸۵۰ تا ۵۵۰ پ.م) هستند و در دو بخش محوطه های استقراری دشت (۳۹ محوطه استقراری) و قلاع استحفاظی اطراف آن (۸ قلعه) طبقه بندی میشوند. از ۴۷ محوطه عصرآهن III (۸۵۰ تا ۵۵۰ پ.م)، ۳۲ محوطه برروی استقرارهای قبلی شکل گرفته و ۱۵ محوطه برای اولین بار شکل گرفته اند. از میان ۳۹ محوطه استقراری متعلق به عصرآهن III دشت ارومیه، ۳۱ محوطه با مساحت بین نیم تا پنج هکتار به صورت دهکده ها و استقرارهای کوچک هستند. سه محوطه بین پنج تا ۱۰ هکتار و سه محوطه بین ۱۰ تا ۱۵ هکتار وسعت دارند. دو محوطه گوی تپه و دیزج تکیه با وسعتی بین ۱۵ تا ۲۴ هکتار جزء محوطه های بزرگ عصر آهن III دشت ارومیه محسوب می شوند. به نظر می رسد در عصر آهن III، بر پیچید گی ساختارهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی این جوامع افزوده شده و روند گسترش سطح محوطه ها و افزایش جمعیت شتاب بیشتری یافته است. توزیع مکان های باستانی در منطقه مورد مطالعه هم سان نبوده و از ۳۹ محوطه استقراری که دارای لایه های عصر آهن III هستند، تعداد محدودی در مناطق مرتفع تر نوار غربی، جنوبی و شمالی و اکثریت مطلق استقرارها در دشت نسبتا صاف و مسطح ارومیه واقع شدهاند. بیشتر محوطه های استقراری (حدود ۷۶%) به فاصله کمتر از ۱۰۰۰متر از منابع آبی و رودخانه ها فاصله دارند و این نشان می دهد عامل آب در مکان گزینی استقرارهای این دوره مهم ترین عامل است. در بیشتر طول این دوره اورارتوها در دشت ارومیه حکومت داشتند و منطقه ارومیه یکی از ایالت های اورارتویی محسوب می شده است. نتایج به دست آمده از تحلیل نقشه های GIS نشان می دهند باوجود الگوی استقرارهای اورارتویی که به استقرار و مدیریت اداری در مناطق کوهستانی و مرتفع تر گرایش دارد، استقرارهای اصلی و مسکونی این دوره در دشت پست، شکل گرفته و صرفا مدیریت آن ها در دژهای نظامی مناطق مرتفع تر پیرامونی صورت می گرفت.
کلیدواژه ها:
Urmia Plain ، Iron Age III ، Settlement Patterns ، Urartu ، Mana. ، دشت ارومیه ، عصر آهن III ، الگوهای استقراری ، شمال غرب ایران ، اورارتو ، مانا.
نویسندگان
Behrouz Khanmohammadi
PhD in Archaeology, Department of Archaeology, Faculty of Art and Architecture, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran.
Kazem Mollazade
Associate Professor, Department of Archaeology, Faculty of Art and Architecture, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran (Corresponding Author).
Ali Binandeh
Assistant Professor, Department of Archaeology, Faculty of Art and Architecture, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :