نقش رویکرد انسان گرایی در برنامه ریزی درسی The role of humanistic approach in curriculum planning

بسیاری از متخصصان و برنامه ریزان درسی به جایگاه انسان به عنوان عامل اساسی در نظریه های برنامه درسی اندیشیده اند. آنان محور اصلی نظریات خود را بر مبنای انسان و ویژگی های منحصر به فرد او قرار داده اند. به اذعان کیلبارد (۲۰۰۴) انسان گرایان مدافع سنتی کهن بودند که بر پرورش قدرت استدلال و ضرورت مطالعه ی عالی ترین دستاوردهای میراث فرهنگی غرب تاکید می کرد. آنان بر این باور بودند که هدف اصلی تعلیم و تربیت اصلاح اجتماعی نیست ، بلکه رشد قدرت استدلال در دانش آموزان است و اگر قدرت استدلال در دانش آموزان پرورش داده شود، می تواند به اصلاح و بهبود وضعیت جامعه منجر شود. توجه به انسان و ارزش و مقام وی در جهان هستی ، از دیر بازمورد توجه بشربوده است ، هرچند گرایش به انسان در برخی ادوار تاریخی کم رنگ شده است . نظریه انسان گرایی به قابلیت ها و توانایی های بالقوه انسان ها در هنگام انتخاب وکنترل زندگی می پردازد. در دیدگاه انسان گرایانه ، معلم نقشی بسیار مهم و اساسی دارد، باید در کلاس، جو عاطفی مناسب و قابل اطمینانی به وجود آورد تا دانش آموزان احساس امنیت داشته باشند و عواطف ، احساسات، هیجانات و نگرش های خود را به راحتی بیان کنند. هم چنین ، معلم باید به تحقیق و جست و جو ، الگوی ارتباطی مناسبی را شناسایی و آن را به دانش آموزان ارائه کند تا آن ها از تحولات، تفکرات و اندیشه های جدید استقبال کنند. علاوه بر این ، معلم باید پیوسته در حال یادگیری و کسب دانش باشد، تا بتواند دانش آموزان را به خوبی هدایت کند. تدریس معلم نیز باید با تحولات و پیشرفت های علوم هماهنگ باشد. باتوجه به آنچه که در مورد نظریه انسان گرایانه و مولفه های اصلی و بنیادی آن از دیدگاه صاحب نظران مختلف ارائه گردید، می توان گفت که این نظریه دارای بضاعت و ظرفیت های لازم برای مورد توجه واقع شدن در نظام آموزشی و برنامه های درسی مرتبط با آن می باشد. به عبارت دیگر پژوهشگران معتقدندکه دیدگاه انسان گرایانه به خاطر تاکید بر روی مقوله و ابعاد انسانی و اخلاقی برنامه های درسی می توانند بخشی از خلاء ها و کمبود های موجود برنامه های درسی را که نتیجه غفلت از ویژگی ها و ابعاد انسانی می باشد را جبران نماید. بنابراین مقاله حاضر به تبین نقش رویکرد انسان گرایی در برنامه ریزی درسی می پردازد که به روش مروری و کتابخانه ای انجام شده است .

کلیدواژه ها:

برنامه درسی ، برنامه ریزی ، رویکرد انسان گرا ، تعلیم و تربیت