بنیادهای دانش حقوق

دانش حقوق حاصل یافته ها و اندیشه های فیلسوفان و متفکران دوران جدید است که بر پایه »حقوق مردم« استوار است . البته در روزگاران پیشین نیز قواعد و مقررات لازمالاتباع وجود داشته ولی آن مقررات از مقوله حقوق نیستند؛ بلکه الزاماتی هستند که فرمانروایان بر پایه مصلحت های حکومتی و حاکمیتی وضع می کردهاند و اگر بنا باشد با واژه حقوق توصیف شوند باید به آنها »حقوق حاکمیت « گفت .اما »حقوق مردم« نیز بر پایه مردم سالاری تعریف می شود؛ یعنی چنان نیست که حاکمیتی مدعی باشد که مامور به رعایت »حقوق مردم« است و آنچه را او »حقوق مردم« می داند می خواهد اجرا کند بلکه این مردم هستند که باید حقوق خود را تعریف و تبیین کنند. از سوی دیگر، رهیافت های انسان مدارانه مقرر می کنند که حقوق مردم باید مبتنی بر کرامت انسان باشد . همچنین ، حاکمیت که نماینده مردم است ابزار اجرای قوانین است و بر این اساس، حکومت از آن افراد و هیات حاکمه نیست بلکه از آن قانون است و بنابراین ، به جای آنکه قدرت در اختیار فرد یا افراد باشد باید هسته آن شکافته شود و میان نهادهایی که بر هم نظارت و کنترل دارند تقسیم شود . مفاهیمی مانند مردم سالاری ، حاکمیت قانون، کرامت انسان و نظام تفکیک قوا مهم ترین بنیادهای دانش حقوق به شمار می آیند.در این مقاله تلاش شده تا نشان داده شود که وجود اصول حقوقی معین مانند اصل برائت یا اصل قانونی بودن جرائم و مجازاتها و مانند اینها برای ایجاد یک ساختار حقوقی به تنهایی کافی نیست بلکه این اصول باید بر بنیادهای حقوق استوار شوند تا بتوانیم از دانش حقوق سخن بگوییم .

کلیدواژه ها:

بنیادهای حقوق ، اصول حقوقی ، تفکیک قوا ، حاکمیت مردم ، دانش حقوق ، مردم سالاری ، کرامت انسان