هستی شناسی حمایت از حقوق بنیادین کودکان در مخاصمات از منظر اسلام و حقوق بشردوستانه بین المللی

زمینه و هدف: قرآن کریم و سیره ی نبوی بر لزوم حمایت از کودکان در شرایط مخاصمات مسلحانه بین المللی و داخلی تاکید دارند؛ لذا فقهای امامیه بر ضرورت حمایت از حقوق بنیادین کودکان در جنگ اتفاق نظر دارند. مع الوصف برخی از آنها مشارکت کودکان در جنگ را عامل لغو حمایت و مصونیت می دانند و مورد شناسائی قرار دادهاند. در مقابل ،” لا یقاتل غیر مقاتل ” حمایت مشروط به عدم شرکت کودکان در جنگ را در قالب قاعدهی فقهی عدهای دیگر، کشتن کودکان را تنها در شرایط اضطراری ، یعنی شرایطی که دشمن آنها را جهت مصونیت نیروها و امکانات مهم خود سپر قرار داده باشد و نیز شرایط ضرورت، یعنی شرایطی که دشمن در پناه کودکان به تمهید حمله مبادرت نموده و پیروزی سپاه اسلام بر آن متوقف باشد، جایز می دانند. در غیراین صورت، کودکان از حمایت و مصونیت و حق بر حق داشتن از حقوق اساسی کامل برخوردارند و با امعان نظر در اطلاق روایات منع قتل کودکان از نبی اکرم، درمی یابیم که حتی در صورت معاونت کودکان در جنگ ، قتل آنها جایز نیست و موارد نادر اضطرار و ضرورت، استثنای بر اصل تلقی می گردد. حقوق بشردوستانه بین المللی نیز در کنوانسیون چهارگانه ژنو و پروتکل های الحاقی و دیگر اسناد بین المللی حمایت از کودکان را به اشکال متفاوت مورد پذیرش قرار داده است . حال پرسش قابل طرح این است که مفهوم کودک ازمنظر اسلام و حقوق بین الملل به چه کسی اطلاق می گردد؟ و ساز و کارهای حمایتی از کودکان در استیفای حقوق بنیادین خود در مخاصمات مسلحانه از منظر اسلام و حقوق بشردوستانه بین المللی چیست ؟روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع پژوهش ، توصیفی تحلیلی است که با استفاده از منابع کتابخانه ای و بررسی طیف وسیعی از اسناد و رویه ها و سایر آثار پژوهشی ، مطالب ، جمع آوری و تحلیل شدهاند.یافته ها و نتایج : در شاخه ای از دانش حقوق با عنوان حقوق بشر دوستانه ، مراد از حقوق بشر دوستانه مقرراتی است که هدف آن، تعیین حقوق ابنای بشر در زمان جنگ و محدودیت های نظامی در اثنای مخاصمات مسلحانه است . در این جستار به اجمال و اختصار، مبانی ، ادله و سازوکارهای حقوق بنیادین کودکان و حمایت از آنان در حقوق بشردوستانه اسلامی و اسناد بین المللی با نگاهی ژرف تحلیل و تبیین می گردد.بنابراین فلسفه ی حقوق بشردوستانه اسلامی و حقوق بشردوستانه بین المللی و کنوانسیون حقوق کودک ملل متحد دارای اشتراکاتی بوده و حمایت از حقوق اساسی کودک را به عنوان یک اصل مسلم حقوقی مورد پذیرش و تاکید قرار دادهاند

کلیدواژه ها:

کودکان ، حقوق بشردوستانه ، اسلام ، قوانین بین المللی