تحلیل بصری و مضمونی نگاره های سنگ قبور روستای تبادکان مشهد

از قبرستان ­های تاریخی حومه مشهد می توان قبرستان روستای تبادکان را نام برد که سنگ قبور آن راوی رمز و راز تاریخ منطقه بوده و نگرش آن­ها به زندگی را حکایت دارد. هدف پژوهش حاضر، تحلیل بصری و محتوایی کتیبه، فرم و نقوش سنگ قبور است. از این رو، پرسش اصلی عبارت است از این که فرم و نقش سنگ قبور تبادکان چیست و چه مضامینی دارند؟ روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و اطلاعات بر اساس مطالعات میدانی و اسناد کتابخانه­ای گردآوری شده است. تعداد ۸۶ سنگ­قبر از این قبرستان عکس برداری شد که از این تعداد ۵۱ سنگ­قبر به دلیل ویژگی­های منحصربه فرد، مورد مطالعه قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد دو نوع سنگ­قبر محرابی و صندوقی (پنج سنگ داخل ضریح) از جنس گرانیت و شیستی بیشترین تعداد را در قبرستان این روستا دارند. تمامی سنگ­ها به طور منظم و به زیبایی کادربندی شده و نقوش و کتیبه بر آن نقش بسته ­اند. اکثر کتیبه­ها شامل اشعاری در رابطه با آرامش دنیای باقی، آیات قرآنی و سخنان اهل بیت(ع) است. نقوش زیبایی ازجمله نقوش اشیاء روزمره تا ادوات جنگی که خاص این منطقه است، همگی جلوه­ای خاص به سنگ قبور بخشیده است. نقوش با توجه به جایگاه، شخصیت و خصوصیات متوفی طراحی شده است. فرم کلی سنگ، نقش و کتیبه آن همگی گویای بخش وسیعی از باورها و عقاید مردم منطقه و برگی از تاریخ به شمار می­آید. آنچه بر سنگ حک می­شود از نقش تا کتیبه، همگی در جهت طلب آمرزش و آرامش متوفی برای زندگی بهتر در جهان ابدی و بیان سوگ و ماتم بازماندگان بوده که به جاودانگی انسان دلالت دارد.

کلیدواژه ها:

مشهد ، روستای تبادکان ، سنگ قبر ، جاودانگی ، ساختار بصری و محتوایی