شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی موثر بر توسعه اکوتوریسم پایدار در بیابان لوت

بیابان لوت ازجمله ژئوسیستم های منحصربه فرد ایران و جهان می باشد که سیر تکامل و تحول آن موجبات شکل گیری تنوع ذاتی آن را در کنار انحصار در خصوصیات محیطی فراهم نموده است. این دو ویژگی، یعنی تنوع و منحصربه فرد بودن، موجبات توانمندی های ذاتی این واحد در راستای توسعه گردشگری را فراهم نموده است. به همین منظور پژوهش حاضر، با تکنیک آینده پژوهی به شناسایی، اولویت بندی و تدوین مهم ترین عوامل تعیین کننده توسعه گردشگری بیابان لوت و ارائه چارچوبی مناسب جهت برنامه ریزی در افق ۱۴۱۵ می پردازد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از نظر روش، ترکیبی از روش های اسنادی و پیمایشی و از نظر ماهیت بر اساس روش های آینده پژوهی، اکتشافی و تحلیلی است که با به کارگیری ترکیبی از مدل های کمی و کیفی انجام گرفته است. جهت جمع آوری داده ها عمدتا از روش های اسنادی و دلفی استفاده شده است. همچنین برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار MICMAC استفاده شده است. در ادامه پس از برگزاری جلسات اولیه بحث با بیست نفر از نخبگان و متخصصان گردشگری به عنوان جامعه آماری تحقیق، از بین ۴۰ مولفه اثرگذار استخراج شده از طریق مرور منابع و مصاحبه با صاحب نظران امر، تعداد ۱۴ متغیر (دارای بیشترین اهمیت و عدم قطعیت در خصوص موضوع پژوهش) در قالب فاکتورهای توسعه ای به عنوان متغیرهای اصلی شناسایی شدند. یافته ها نشان می دهد، ضمن تحلیل تاثیرات متقابل میان عوامل، ۵ نیروی پیشران سازنده بدیل های احتمالی آینده توسعه گردشگری بیابان لوت شامل: برنامه ریزی و سیاست گذاری توسعه گردشگری بیابان لوت، توسعه حکمرانی گردشگری بیابان لوت، تقویت حاکمیت کشور در توسعه گردشگری بیابان لوت، بهبود سیستم اقتصادی و بهبود حمایت مالی و سرمایه گذاری. تشکیل دهنده فضای توسعه و رونق گردشگری بیابان لوت در آینده هستند. در نتیجه با کاربست تکنیک آینده پژوهی و با مدنظر قرار دادن پیشران های کلیدی مذکور، تصمیمات و برنامه ریزی ها در راستای توسعه پایدار اکوتوریسم بیابان لوت جهت دار شده و در مسیر هدفمند قرار خواهند گرفت.

کلیدواژه ها:

اکوتوریسم ، گردشگری بیابان ، آینده پژوهی ، پیشران های کلیدی ، بیابان لوت