سیاست اجتماعی و تحولات نظام سلامت در ایران

مقدمه: نظام سلامت در ایران از زمان تشکیل در سال ۱۳۰۴ تاکنون (۱۳۹۴) تغییر و تحولات زیادی را شاهد بوده، در بسیاری از حوزه ها موفقیت ها و پیشرفت هایی داشته و در حوزه هایی نیز ناموفق و دور از حد انتظار عمل کرده است و  شناخت دلایل آن ها می تواند بخشی از مسائل و چالش های سیاست گذاری سلامت در کشور را روشن نماید. روش: تحقیق حاضر در چارچوب رویکرد نهادگرایی و با بهره گیری از مدل وابستگی به مسیر به دنبال بررسی رویدادهای مهم و تاثیرگذار بر تحولات نهاد سلامت است. روش انجام تحقیق تاریخی بوده و اطلاعات مورد نیاز با مراجعه به متون تاریخی راجع به نظام سلامت و زیربخش های آن گردآوری شده است. یافته ها: طبق نتایج تحقیق، نقطه کانونی شکل گیری نظام سلامت در ایران به تاسیس دارالفنون در دوره قاجار برمی گردد؛ سپس در مسیر تحولات آن می توان سه مقطع تاریخی اصلی را شناسایی نمود: پیروزی انقلاب مشروطه و تشکیل مجلس شورای ملی، تاسیس حکومت پهلوی و پیروزی انقلاب اسلامی و تاسیس حکومت جمهوری اسلامی. در هر یک از این مقاطع با توجه به سیر حوادث و اهداف کلان دولت ها، تغییراتی در سیاستگذاری سلامت به وقوع پیوسته است که نتایج آن در نظام سلامت کنونی ایران تجلی یافته است. بحث: وابستگی به درآمد نفت، پایین بودن بودجه  بخش سلامت و ضعف سیاستگذاری دولت در حیطه سلامت از ویژگی های دیرینه نظام سلامت در ایران هستند؛ که دستیابی به اهداف اصلی سیاست گذاری اجتماعی یعنی مدرنیزاسیون و گسترش عدالت را با چالش روبه رو ساخته اند و سیاستگذاری سلامت نیز همانند سایر زیربخش های سیاستگذاری اجتماعی از آن لطمه دیده است.

کلیدواژه ها:

Health system ، Path dependency ، social policy ، institutionalization ، نظام سلامت ، وابستگی به مسیر ، سیاست اجتماعی ، نهادگرایی