ابعاد و معیارهای طراحی شهری انسان مدار با تاکید بر کیفیات محیطی فضاهای شهری (نمونه موردی: مرکز تجریش تهران)

اهداف: هدف این نوشتار، تبیین جایگاه انسان در طراحی شهری و ابعاد و کیفیت های طراحی شهری انسان­مدار و ارزیابی آن در محدوده میدان تجریش تهران است روش­ها: این پژوهش با رویکرد کمی و کیفی و روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و پژوهش میدانی است که در بخش های نظری و میدانی، با کاربست شیوه های مطالعه اسنادی و کتابخانه ای، توزیع پرسشنامه و تحلیل آماری و کیفی آن و برداشت های میدانی انجام شده است. یافته­ ها: طراحی شهری دانش، هنر و حرفه ­ای است که ساماندهی کیفیات محیطی عرصه ­های شهری و همگانی بیرونی موضوع آن است. این رشته می­تواند تمایلات و رویکردهای متفاوتی را در ابعاد فنی، سیاسی، مدیریتی، علمی، اجتماعی داشته باشد. جایگاه انسان در هرکدام از رویکردهای طراحی شهری می­تواند بسته به مبانی آن رویکرد متنوع باشد. رویکرد مدرنیستی به انسان، شهر و طراحی شهری، جایگاه انسان را به پدیده­ای فنی و جهان شمول بدون توجه به ابعاد اجتماعی، فرهنگی و زمینه­ های بومی تقلیل داد.  نتیجه­ گیری: نتایج این پژوهش بیانگر آن است که طراحی شهری انسان­ مدار، مطالعه و طراحی عرصه ­های عمومی و همگانی به منظور ارتقاء بخشیدن به کیفیت های محیطی به عنوان محملی برای کمک به شکوفایی انسان هاست و کیفیت های آن برای کاربست در برنامه­ ریزی و طراحی شهری عبارتند از: هویت ­و خوانایی، پایداری زیست ­محیطی، پایداری اجتماعی- ­فرهنگی و اقتصادی، ایمنی و امنیت، کارایی و تنوع، پیاده ­مداری و سهولت دسترسی، پیوستگی و یکپارچگی، تناسبات و مقیاس انسانی، آزادی، انعطاف­پذیری، سرزندگی،­ جذابیت­ و غنای حسی، عدالت. در نمونه مورد مطالعه، مرکز تجریش تهران، با زمینه­ های ارزشمند طبیعی، تاریخی، اجتماعی و فرهنگی، مسائل و مشکلات متعددی به ویژه در حوزه فضایی و ترافیکی داراست. تحلیل این محدوده، با تکنیک سوات و کیفیت های مذکور می­تواند به خلق فضاهای شهری و محیط­زیست انسان ­مدار منتهی شود.

کلیدواژه ها:

people-oriented urban design ، urban design Criteria ، Urban Space ، Environmental Qualities ، Tajrish Square. ، طراحی شهری انسان مدار ، معیارهای طراحی شهری ، کیفیات محیطی ، فضای شهری ، مرکز تجریش تهران.