گونه شناسی کنش های گفتاری در نامه های امام حسین (ع) در جریان واقعه عاشورا

در جریان واقعه عاشورا که از مهم ترین و تاثیرگذارترین وقایع صدر اسلام است، نامه هایی از سوی امام حسین(ع) به مخاطبان گوناگون ارسال شده است. پرداختن به این نامه ها و شناسایی مرکز ثقل آنها، از جهت شناسایی نوع حرکت امام و انگیزه ایشان از این حرکت، حائز اهمیت است. این پژوهش به کمک نظریه کنش های گفتاری جان سرل به تحلیل این نامه ها پرداخته است. نظریه کنش های گفتاری که در شاخه تحلیل گفتمان شناخته می شود، به لایه های زیرین زبان توجه داشته و هر سخنی را یک کنش تلقی می کند که این کنش ها به پنج دسته اظهاری، اعلامی، ترغیبی، تعهدی و عاطفی تقسیم می شوند.پس از تعیین فراوانی انواع کنش در نامه های امام حسین(ع) مشخص شد که بیشترین فراوانی مربوط به کنش اظهاری است و کنش های عاطفی، ترغیبی، اعلامی و تعهدی به ترتیب در مراتب پسینی قرار دارند. در مرکز ثقل این نامه ها کنش ترغیبی شامل دعوت به هدایت، پایبندی به کتاب خدا، سنت پیامبر(ص) و وفای به عهد به عنوان صفت پسندیده اخلاقی و انسانی است. دستاورد پژوهش نشان می دهد، امام حسین(ع) در مجموع گفتار خویش به دنبال آگاهی بخشی و اصلاح اعتقادی است.

کلیدواژه ها:

نامه های امام حسین(ع) ، واقعه عاشورا ، جان سرل ، نظریه کنش گفتار