بررسی حجم آب آبیاری ، عملکرد و بهره وری آب در مزارع پنبه استان خراسان رضوی

هدف از اجرای این پروژه، اندازه گیری حجم آب آبیاری، عملکرد و بهره وری آب در مزارع پنبه تحت مدیریت کشاورزان در استان خراسان رضوی بود. مزارع آزمایشی طوری انتخاب شدند که عوامل مختلف از جمله روش آبیاری، بافت خاک و کیفیت آب آبیاری را پوشش دهند. در کل استان جمعا ۵۱ مزرعه پنبه در شهرستان های سبزوار، بردسکن، نیشابور، خواف، رشتخوار و سرخس انتخاب شدند. مزارع منتخب در طول سال ۱۳۹۷ مورد پایش زراعی و آبی قرار گرفتند. برداشت اطلاعات مزارع منتخب، از طریق مراجعه حضوری به مزارع، تکمیل پرسشنامه، نمونه برداری از خاک و منبع آبی مزارع، ثبت برنامه آبیاری و اندازه گیری دبی منبع آب انجام شد. نیاز آبی پنبه در مناطق مختلف محاسبه و با میزان آب آبیاری کشاورزان مقایسه شد. نتایج نشان داد که دامنه تغییرات مقدار آب آبیاری در مزارع استان بین ۴۹۲۰ تا ۱۷۶۲۰ مترمکعب بر هکتار متغیر و متوسط میزان آب آبیاری در مزارع برابر ۹۸۳۰ مترمکعب بر هکتار بود. دامنه تغییرات مقدار عملکرد پنبه نیز بین ۱۰۰۰ تا ۶۳۰۰ کیلوگرم بر هکتار متغیر بود و متوسط عملکرد محصول برابر ۳۰۷۸ کیلوگرم بر هکتار بدست آمد. همچنین دامنه تغییرات مقدار بهره وری آب پنبه بین ۰/۱۰۲ تا ۰/۹۵۷ کیلوگرم بر مترمکعب و متوسط آن برابر با ۰/۳۵۷ کیلوگرم بر مترمکعب بود. میانگین بهره وری آب در دو روش آبیاری سطحی و قطره ای به ترتیب برابر ۰/۳۱۸ و ۰/۶۶۹ کیلوگرم بر مترمکعب حاصل شد. این امر بیانگر آنست که با تغییر روش آبیاری از سطحی به قطره ای، بهره-وری آب در مزارع پنبه استان بیش از ۱۱۰ درصد قابل افزایش است.

کلیدواژه ها:

مدیریت آبیاری ، روشهای آبیاری ، آبیاری سطحی ، آبیاری قطره ای