شناسایی و ارزیابی شیوع قارچ های عامل پوسیدگی ذغالی در جنگل های بلوط ایران

جنس بلوط spp. (Quercus) مهم ترین درختان جنگلی در ایران و دنیاست. در دهه اخیر بیماری پوسیدگی ذغالی بلوط با توجه به شرایط اقلیمی پیش آمده شامل کاهش بارندگی و خشکسالی-های متعدد به طرز چشمگیری در مناطق جنگلی زاگرس و همچنین هیرکانی افزایش یافته است. این بیماری منجر به نکروز موضعی یا سیستمیک، زوال و مرگ درختان آلوده طی یک یا چند سال می شود و دارای یک تعامل و رقابت پیچیده بین درختان با عوامل زنده و غیرزنده محیطی است. این تحقیق برای بررسی آخرین وضعیت ابتلای درختان بلوط در هفت استان کشور شامل کرمانشاه، ایلام، لرستان، کردستان، خوزستان، مرکزی و گلستان به بیماری پوسیدگی ذغالی، شناسایی قارچ-های عامل بیماری پوسیدگی ذغالی و بررسی شیوع هریک از عوامل بیماری زا در طی سال های ۱۴۰۰ -۱۴۰۱ انجام گرفت. پس از نمونه برداری از بافت های آلوده درختان بلوط، نمونه ها کشت شده و عوامل بیمارگر جداسازی شده با استفاده از صفات ریخت شناسی و کلیدهای قارچ شناسی شناسایی شدند. شناسایی ریخت شناسی نمونه ها با داده های توالی ناحیه ITS-rDNA و ß-Tubulin تایید شد. قارچ های بیمارگر پوسیدگی ذغالی گونه هایBiscogniauxia mediterranea و Obolarina persica بودند و شیوع این آنها در استان های مورد بررسی متفاوت بود. بیشترین شیوع قارچ B. mediterranea در استان لرستان و بیشترین شیوع قارچ O. persica در استان ایلام مشاهده شد. نتایج این تحقیق ضمن افزودن به داده های نسبتا کمیابی که در مورد فراوانی هریک از قارچ های عامل پوسیدگی ذغالی در استان های مختلف وجود دارد، آخرین وضعیت از ابتلای درختان در هریک از مناطق به بیماری پوسیدگی ذغالی را نیز تبیین می نماید.

کلیدواژه ها:

پوسیدگی ذغالی ، بلوط ، ریخت شناسی ، جنگل ، ITS-rDNA