استثنائات ثبت اختراعات زیست فناورانه در ایران و اتحادیه اروپا با توجه به مقررات موافقتنامه تریپس

در پژوهش حاضر استثنائات موجود بر سر راه ثبت ابداعات زیست فناورانه با توجه به موافقت نامه تریپس، قوانین ایران و اتحادیه اروپا بررسی شد. در ایران و اتحادیه اروپا علاوه از سه شرط اساسی برای ثبت اختراعات که در موافقت نامه تریپس اشاره شده است یعنی؛ گامی ابتکاری، تازگی و داشتن کاربرد صنعتی، شرط چهارمی تحت عنوان رعایت اخلاق حسنه و عدم منافات با نظم عمومی برای ثبت ابداعات در این حوزه ضرورت دارد. در ثبت ابداعات زیست فناورانه توجه به مبدا جغرافیایی منابع ژنتیکی به جهت رعایت حقوق مالکان منابع ژنتیکی و جلوگیری از استفاده بی رویه منابع ژنتیکی و خطر نابودی تدریجی آنها حائز اهمیت است. مطابق موافقت نامه تریپس، مبدا جغرافیایی مواد اولیه محصولات اختراعی اهمیتی ندارد. اما مطابق بند ۲۷ مقدمه دستورالعمل حمایت قانونی از اختراعات بیوتکنولوژی ک ۱۹۹۸ شورای اروپا، درخواست ثبت اختراعاتی که مبتنی بر منابع بیولوژیکی با منش ا گیاهی یا حیوانی است و یا از چنین منابعی استفاده کرده باشد مبدا جغرافیایی منابع مذکور باید قید شود. در ایران مطابق استفساریه بند «د» ماده ۴ قانون ثبت اخترا عات ۱۳۸۶ صرفا به حمایت از نوآوری های زیست فناورانه به عنوان اختراع و تامین منافع مخترعان توجه شده و توجه به منافع دارنده منابع ژنتیک مغفول مانده است. از اینرو امید است با بازنگری در قانون ثبت اختراعات ایران از منافع مالکان منابع ژنتیکی نیز حمایت شایسته ای به عمل آید.

کلیدواژه ها:

اختراع ، زیست فناوری ، اتحادیه اروپا ، موافقتنامه تریپس