راش شرقی (Fagus orientalis Lipsky) ۳۸۵ ساله، برگ کوچکی از تاریخ جنگل های کهن رست هیرکانی

جنگل های هیرکانی، که از باارزش ترین اکوسیستم های جنگلی ایران از نظر اقلیم، تولید چوب و فراورده های جنگلی به شمار می آیند، خاستگاه گونه ارزشمند راش شرقی (Fagus orientalis Lipsky) به عنوان یکی از گونه های کهن رست متعلق به دوران سوم زمین شناسی هستند. با توجه به اهمیت اکولوژیکی و اقتصادی راش در جنگل های هیرکانی، پژوهش پیش رو با هدف گاه شناسی دیسک راش ۱۰۵ سانتی متری منطقه هفت خال ساری انجام شد. این دیسک توسط آقای دکتر محمد امینی به بخش تحقیقات جنگل موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اهدا شده است. پس از آماده سازی دیسک، پهنای حلقه های رویشی از مغز به سمت پوست و در چند جهت با دقت ۰۱/۰ میلی متر توسط استریومیکروسکوپ و میز اندازه گیری ۵ LINTAB اندازه گیری شد. نتایج سن یابی بیانگر سن ۳۸۵ ساله این درخت بود. براساس منحنی رویش، روند رویش این درخت تا سن ۱۳۰ تا ۱۴۰سالگی صعودی و سپس نزولی بود که تشابه زیادی به منحنی رویش قطری سایر درختان راش جنگل های هیرکانی دارد. متوسط رویش قطری سالانه درخت راش مورد مطالعه ۳/۱ میلی متر به دست آمد. در این بررسی دیسک راش به عنوان برگ کوچکی از تاریخ، شاهد وقایع و اتفاقات مهمی در طول دوران حیات طولانی خود بوده است. درخت راش به عنوان یکی از گونه های شاخص مطالعات گاه شناسی درختی در این پژوهش، دارای حدود چهار قرن اطلاعات اقلیمی گذشته است که تاریخچه ارزشمندی از شرایط آب وهوایی این منطقه را به همراه دارد و این در حالی است که داده های اقلیمی ثبت شده توسط ایستگاه های هواشناسی منطقه ساری متعلق به سال های ۱۳۷۷ و ۱۳۸۴ شمسی تا به امروز است. درختان، همواره با ثبت رخدادهای اقلیمی در حلقه های سالانه خود تاریخچه ارزشمندی را از گذشته حیات رویشی و شرایط منطقه مورد مطالعه خود نشان می دهند.

کلیدواژه ها:

داده های اقلیمی ، دیسک ، راش شرقی ، سن یابی ، گاه شناسی درختی