بررسی توبه و مضامین مرتبط با آن در غزلیات حافظ

حافظ ، به عنوان بزرگترین غزلسرای فارسی در دیوان خود مضامین عرفانی ، اخلاقی و اجتماعی بسیاری را موردتوجه قرار داده است .یکی از این مضامین برجسته ، مفهوم توبه است که به انحای گوناگون در این اشعار به آن اشاره شده است . در این مقاله پس از بررسی واژه توبه در تعالیم و اندیشه های دینی و عرفانی ، کلیه ابیات دربرگیرنده کلمه »توبه « در دیوان حافظ موردنظر قرار گرفته و کوشش شده است تا با روش تحلیلی - توصیفی به بررسی و تعبیر آن بپردازیم . به طورکلی پژوهش حاضر درصدد پاسخ دادن به این پرسش است که آیا حافظ شخصی توبه کار استیا خیر؛ اگر او فردی معتقد به توبه است ؛ توبه از چه اموری را لازم می داند؟یافته های پژوهش نشان می دهد که حافظ ، لفظ توبه را به گونه قابل توجهی در اشعار خود به کار برده است . او با توبه کاران ریایی و توبه هایشان، سر ستیز دارد تا جایی که بادهنوش بی روی و ریا را بر زهدفروش ریاکار ترجیح می دهد؛ بنابراین در دیوان خواجه از توبه ، بیشتر با طعن و طنزیاد شده است . حافظ در اشعار خود به گونه ای صریح از توبه کار نبودن خودیاد می کند و در مواردی به پشیمانی از توبه اقرار می کند.

کلیدواژه ها:

پشیمانی ، توبه ، توبه کار ، حافظ ، می