تحلیل الگوی کنش گر-ناکنش گر نشانه معناشناختی داستان زن زیادی نوشته جلال آل احمد

ادبیات به عنوان گفتمانی پویا از بااهمیت ترین رشته هایی است که نشانه معناشناسی می تواند به مطالعه آن بپردازد. رابطه میان ادبیات و نشانه معناشناسی رابطه ای دوسویه است . از سویی نشانه معناشناسی روشی علمی برای تحلیل متون ادبی فراهم می سازد و از دیگرسو ادبیات می تواند به عنوان منبعی برای تولید نظریه های نشانه معناشناختی عمل کند. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی تحلیلی و با بهرهگیری از الگوی کنشی گرمس در نشانه معناشناسی به بررسی الگوی کنش گر-ناکنش گر در داستان زن زیادی جلال آلاحمد می پردازد. این پژوهش به دنبال آن است تا ضمن شناسایی نقش آفرینان در داستان مذکور به مطالعه روابط کنش گر و ناکنش گر بایکدیگر بپردازد و بر پایه همین الگو روابط اجتماعی میان افراد را در خانواده و جامعه ای بررسی کند که رویدادهای داستان در بستر آن رخ می دهد. داستان زن زیادی همچون بسیاری دیگر از داستانهای جلال آلاحمد روایت گر مسائل زنانی است که در جامعه ای در حال گذار از فضای سنتی به فضای مدرنیته زندگی می کنند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در این داستان زن در جایگاه همسر عنصری منفعل است که در الگوی کنشی در جایگاه ناکنش گر قرار می گیرد. باید توجه داشت زن البته اگر عضوی از خانواده مرد (مادرشوهر و خواهرشوهر) باشد در الگوی کنشی گرمس جایگاه کنش گر را اشغال می کند. همچنین یافته های این پژوهش نشانگر آنند که جامعه سنتی ایران درخصوص بهرهمندی از ارزشها رویکردیکسانی با زنان و مردان ندارد و با مردان با مماشات عمل می کند.

کلیدواژه ها:

نشانه معناشناسی ، نظام کنشی ، الگوی کنش گر- ناکنش گر ، ارزش ، داستانهای جلال آل احمد.