سازماندهی محتوای برنامه درسی بر اساس واکاوی مفهوم علم در نگاه جان دیویی و علامه طباطبایی

هدف از انجام این پژوهش، تببین و تحلیل سازماندهی محتوای برنامه درسی از منظر جان دیویی و علامه طباطبایی بود. این تحلیل بر اساس نگاه هر یک از دو به معنا و مفهوم علم به دست آمده ­است. هر دو دیدگاه، فرایندی از شکل­ گیری علم را بیان کرده که شروع آن با مسئله است. پژوهش حاضر با استفاده از روش استتناجی ضرورت عقلی و با تحلیل منطقی داده ­های کتابخانه­ ای مورد مطالعه انجام شد. در این نوشته پس از تحلیل تفصیلی فرایند شکل­ گیری علم از نگاه هر دو اندیشمند این نتیجه حاصل شد که فرایند مذکور می­ تواند در سازماندهی محتوای برنامه ­درسی تاثیر به­ سزایی داشته ­باشد. به همین جهت رویکرد حاکم بر سازماندهی محتوای هر دو دیدگاه، مسئله محوری بود؛ لکن در این نوشتار استدلال­ هایی بیان شده است که نشان می­ دهد مسئله­ محوری از نگاه علامه طباطبایی و جان دیویی با یکدیگر تفاوت­های بنیادی دارند. علت این امر هم به فهم هر یک از ایشان از معنای علم برمی­ گردد. از آنجایی که جان دیویی معنای علم را منحصر در علم تجربی کرده­ است مسائل او هم در همان سطح باقی می­ مانند؛ لکن علامه طباطبایی علم را در سطحی فراگیرتر معنا می­ کند و مسئله از نگاه او معنای گسترده ­تری پیدا می­ کند. دیویی ناظر به رویکرد خود، به نقد رویکرد موضوع محوری پرداخته و صرفا سازماندهی تلفیقی را مورد تاکید قرار می دهد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که نظام فکری علامه طباطبایی با تقریری که از معنا و سطوح مسئله ارائه می­ دهد، می­تواند سازماندهی موضوع­ محور و تلفیقی را جمع کرده و ناظر به مسائل مختلف دانش ­آموزان، پیشنهادات جامع تری ارائه نماید.

کلیدواژه ها:

سازماندهی محتوا ، برنامه درسی ، مفهوم علم ، مسئله محوری ، جان دیویی ، علامه طباطبایی