بررسی طول عمر بذر گونه های مختلف پونه سا Nepeta spp. در شرایط ex-situ

طول عمر بالا بذرهای خشک اساس حفاظت خارج از رویشگاه (ex-situ) بذرهای ارتدوکس (بذور متحمل به خشک شدن) است. با این وجود در شرایط ذخیره­سازی یکسان، تنوع زیادی در طول عمر بذر گونه ها وجود دارد. نتایج آزمون زوال مصنوعی به مدیران بانک بذر ابزاری برای ارزیابی طول عمر بالقوه مجموعه های بذر این گونه ها در شرایط بانک بذر ارائه می دهد تا امکان انتخاب فواصل آزمایش مجدد زنده­ماندن مناسب و در نتیجه مدیریت بهتر مجموعه های حفاظتی را فراهم کند. در پژوهش حاضر بذر نه گونه وحشی Nepata در دمای و رطوبت نسبی بالا (به­ترتیب ۴۵ درجه سانتی­گراد و ۶۰ درصد) به­مدت ۱۲۰ روز زوال یافتند. بذرها در زمان های مختلف (۱، ۲، ۵، ۹، ۲۰، ۳۰، ۵۰، ۹۰ و ۱۲۰ روز) از شرایط تیمار زوال خارج شده و زنده مانی آن­ها با آزمایش های استاندارد جوانه زنی بررسی گردید. زمان صرف­شده در انبار برای کاهش جوانه زنی به­میزان ۵۰٪ (p۵۰) با استفاده از تجزیه و تحلیل Probit تعیین شد و به­عنوان معیاری برای طول عمر نسبی بذر بین گونه­ها استفاده گردید. p۵۰ بذور زوال یافته گونه های مختلف پونه سا در شرایط زوال مصنوعی، از ۳۸/۴ روز تا ۱۶ روز متغیر بود. بر اساس طول عمر بذور بدست آمده در زوال مصنوعی، دوره های پایش جوانه زنی بذر در بانک های ژن برای گونه های N. pogonosperma، N. haussknechtii، N. glomerulosa، N. cataria، N. depauperata می تواند ده ساله باشد. ولی دوره های پایش جوانه زنی بذر گونه های N. menthoides، N. nuda، N. schirazana و N. oxydonata باید پنج ساله باشد و حتی جمع آوری مجدد بذر آن­ها استراتژی مناسب تری برای حفاظت آن­ها در شرایط ex-situ است.

کلیدواژه ها:

تنوع گونه ای ، زوال مصنوعی ، سرعت جوانه زنی ، میانگین زمان جوانه زنی