ارزیابی و مقایسه نمایه های مختلف خشک سالی هواشناسی و تعیین نمایه مناسب در استان فارس

هدف: خشک سالی یکی از پدیده های اقلیمی است که در پهنه وسیعی از کشور ایران از جمله استان فارس به اشکال متفاوت هواشناسی، هیدرولوژیکی، کشاورزی و اقتصادی- اجتماعی قابل مشاهده است. برای بیان کمی این پدیده و پایش آن نیاز به استفاده از نمایه های خشک سالی می باشد.روش پژوهش: به منظور ارزیابی نمایه­های مختلف خشک سالی در استان فارس از اطلاعات دما، تبخیر و بارش ۱۱۳ ایستگاه هواشناسی در داخل و مجاور استان در یک دوره آماری ۵۱ ساله (۹۵-۱۳۴۵) و هم چنین نه نمایه خشک سالی شامل SPEI، SIAP، DI، SPI، PN، MCZI، CZI، RDI و ZSI استفاده شد. پس از اطمینان از تصادفی بودن، همگن بودن و نرمال بودن داده­ها، به منظور انتخاب بهترین نمایه خشک سالی از سه روش ارزیابی کمینه مقدار بارش، توزیع نرمال و همبستگی متقابل استفاده شد.یافته ها: نمایه SPEI دارای کم ترین میزان اختلاف طبقات مختلف خشک سالی نسبت به سایر نمایه­ها براساس روش توزیع نرمال است. براساس روش همبستگی متقابل نمایه ZSI دارای بیش ترین همبستگی و مشابهت با نمایه SPI می­باشد. هم چنین روش کمینه مقدار بارش نشان داد که کلیه نمایه­ها در سال های کمینه بارش، طبقات خشک سالی خیلی شدید و شدید را نشان می­دهند و لذا این روش نمی­تواند معیاری برای انتخاب نمایه مناسب خشک سالی باشد.نتیجه گیری: در شش سال از ۳۰ سال موردبررسی، اکثرا خشک سالی شدید فراگیر در استان رخ داده است که به ترتیب شامل سال های ۶۳-۱۳۶۲، ۶۸-۱۳۶۷، ۷۳-۱۳۷۲، ۷۹-۱۳۷۸، ۸۷-۱۳۸۶ و ۸۸-۱۳۸۷ می باشد. بررسی نتایج نمایه ها برای تعداد ۱۰ ایستگاه نمونه در سطح استان نشان داد دو نمایه SIAP و RAI نتایج همسانی را دارند.

کلیدواژه ها:

استان فارس ، نمایه های خشک سالی ، بارش ، همبستگی متقابل ، SPI