شناسایی موانع درآمدزایی در مجموعه های ورزشی سازمان ورزش شهرداری تهران

مقدمه: شهرداری تهران علاوه بر اداره امور شهر به عنوان یک نهاد خدمت رسان به شهروندان همانند اکثر سازمان های خدماتی با تغییرات مستمری که ارائه الگوها و خدمات جدید را می طلبد روبه رو است. گستردگی این خدمات شامل حوزه اماکن ورزشی، فضای سبز شهری، عمران و شهرسازی، خدمات شهری، حمل ونقل و ترافیک، زیباسازی و خدمات اجتماعی و فرهنگی و غیره می باشند (مقدسی، ۱۳۹۹). از میان سازمان های مختلف در حوزه تربیت بدنی، سازمان ورزش شهرداری تهران در سال های اخیر گام های بلندی در گسترش اماکن و تجهیزات در سطح شهر تهران و گسترش ورزش همگانی و ترویج ورزش های پایه برداشته است و در این راستا مبالغ چشمگیری برای احداث مجموعه های ورزشی هزینه کرده است (دهقان بنادکی، ۱۳۹۸)؛ اما این هزینه های زیاد بدون بهره وری مالی بوده و تقریبا می توان گفت که مجموعه های ورزشی در ایران خصوصا مجموعه های ورزشی تحت نظارت شهرداری درآمدزایی چندانی ندارد و مقرون به صرفه نیستند. مشکل مقرون به صرفه نبودن مجموعه ها و اماکن ورزشی در ایران یک مسئله فراگیر است (پاداش، ۲۰۱۱) که نیاز به بررسی موشکافانه علمی دارد. با توجه به روش های مهندسی معکوس، شناخت علل و موانع درآمدزایی این مجموعه ها می تواند در پیشبرد اهداف و ارائه راهکارهایی برای درآمدزایی آنها موثر باشد. به همین جهت این تحقیق در پی آن است که به این سوال پاسخ بدهد که موانع درآمدزایی در مجموعه های ورزشی سازمان ورزش شهرداری تهران کدام اند و چگونه عمل می کنند؟روش تحقیق: این تحقیق از نوع ترکیبی کمی-کیفی و ازنظر ماهیت کاربردی بود. جامعه بخش کیفی شامل مدیران تربیت بدنی و ورزش شهرداری تهران بودند که ۱۲ نفر به روش نمونه گیری گلوله برفی متجانس تا رسیدن به اشباع نظری به عنوان نمونه انتخاب شدند و جامعه آماری بخش کمی شامل کارکنان و مدیران اماکن ورزشی وابسته به شهرداری تهران که تعداد آنها ۴۵۰ نفر می باشد که به روش جدول مورگان تعداد ۲۱۰ نفر به روش تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختاریافته بود که اعتماد و اعتبار آن به روش گوبا و لینکلن (۲۰۰۰) که شامل چهار معیار اعتبار، انتقال پذیری، اطمینان پذیری و تائید پذیری می باشد صحت سنجی شد. ابزار بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته مشتمل بر ۳۵ گویه بر اساس بخش کیفی می باشد که برای تعیین وزن و رتبه بندی روش ها مورداستفاده قرار گرفت. روایی سازه به روش معادلات ساختاری و پایایی با آلفای کرونباخ تعیین شد. جهت تبیین عوامل از تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی و جهت رتبه بندی عوامل از آزمون فریدمن و در بخش کیفی به شیوه کدگذاری سیستماتیک (کدباز، محوری و گزینشی) تحلیل ها انجام شد.یافته ها: با انجام مصاحبه نیمه ساختاریافته با ۱۲ نفر از خبرگان ورزش شهرداری، نظر آنان در مورد موانع درآمدزایی در مجموعه های ورزشی ثبت شد. با توجه به نتایج مصاحبه با خبرگان تحقیق ۴ عامل در قالب ۱۸ مولفه استخراج شد. درنهایت عوامل استخراج شده از منابع کتابخانه ای پیشینه تحقیق و نظرات خبرگان به ترتیب مرتب و موارد تکراری و مشابه حذف و موارد نهایی که شامل ۶ عامل در قالب ۳۵ مولفه بود استخراج شد. یافته های تحلیل عاملی درجه دوم نشان داد که اولویت بندی در بین درآمدزایی در مجموعه های ورزشی سازمان ورزش شهرداری تهران با استفاده از بار عاملی به ترتیب شامل عوامل سازمانی (۲۵۸/۰)، عوامل بازاریابی (۲۶۷/۰)، عوامل مدیریتی (۱۹۹/۰)، عوامل قوانین و مقررات (۱۴۱/۰)، عوامل خدماتی (۱۳۹/۰) و عامل تجهیزات و امکانات (۱۱۰/۰) می باشند. همچنین در بین مولفه های درآمدزایی در مجموعه های ورزشی سازمان ورزش شهرداری تهران بالاترین اهمیت مربوط به نبود قوانین حمایتی (۸۸۶/۰)، امکانات و تجهیزات نامطلوب (۸۸۲/۰)، عدم توجه به مشتری (۸۸۱/۰)، استاندارد نبودن تجهیزات (۸۷۶/۰) و نبود امکانات رفاهی (۸۳۴/۰) بود.نتیجه گیری: هدف از انجام این تحقیق شناسایی موانع درآمدزایی در مجموعه های ورزشی سازمان ورزش شهرداری تهران بود؛ که یافته ها نشان داد عوامل استخراج شده از منابع کتابخانه ای پیشینه تحقیق و نظرات خبرگان نهایتا ۶ عامل در قالب ۳۵ مولفه بود که به عنوان موانع درآمدزایی در مجموعه های ورزشی سازمان ورزش شهرداری تهران استخراج شد. تامین نیازهای مالی مجموعه های ورزشی و درآمدزایی آنها ازجمله وظایف مهم مسئولان و مدیران تربیت بدنی و ورزش شهرداری ها است. مشکلات اقتصادی گاه آن قدر در صنعت ورزش ایجاد مانع می کند که روند روبه رشد آن را متوقف می کند. مجموعه ها و اماکن ورزشی یک از منابع مهم درآمدزایی شهرداری ها محسوب می شوند که با هزینه های زیاد به بهره برداری رسیده و فعالیت می کنند اما در زمینه درآمدزایی که وظیفه اصلی این اماکن محسوب می شود توفیق زیادی کسب نکرده اند به همین منظور این پژوهش در پی علل و موانع درآمدزایی این مجموعه ها می باشد. در این زمینه ضرورت استفاده از رویکردهای درآمدزایی ورزشی و توسعه آن به چشم می خورد؛ اما موانع و مشکلاتی در به کارگیری فنون درآمدزایی ورزشی وجود دارد که از جامعه ای به جامعه دیگر متفاوت است که در این پژوهش موانع مربوط به درآمدزایی مجموعه های ورزشی شهرداری بررسی و نتیجه گرفته شد که با مهندسی معکوس می توان جهت رفع این مشکلات اقدام نمود و شاهد شکوفایی، رشد و سودآوری مجموعه های ورزشی بود.

کلیدواژه ها:

درآمدزایی ، مجموعه های ورزشی ، شهرداری.