مطالعه تحلیلی گزارش های عرضه کتب حدیثی بر اهل بیت (ع) و نقش آن در نظام اعتبارسنجی حدیث نزد قدما

از امتیازات حدیث شیعه که ریشه در مبانی کلامی دارد، امتداد دوره حضور معصوم پس از پیامبر (ص) و نگارش مستمر حدیث در این دوره است. آثار فراوانی در این دوره با ترغیب و نظارت کلان امامان (ع) در قالبهای مختلف نگاشته شد که جایگاه محوری را در نظام اعتبارسنجی قدما به خود اختصاص داد؛ زیرا صحت حدیث نزد آنان تابع «نظام قرائن» بود و عمدهی این قرائن بر محوریت «منبع مکتوب» سازمان یافته بود. بر اساس گزارش شیخ بهایی مشرق الشمسین یکی از قرائن اعتبار منبع نزد قدما «عرضه کتاب بر امام و تایید آن» است. پژوهش حاضر با روش مطالعه تحلیلی و با هدف تبیین مبنای صحت احادیث نزد قدما به بررسی روایات عرضه کتب حدیثی بر امامان (ع) پرداخته است. از جمله نتایج این پژوهش اینکه عرضه کتاب بر امام به دو شکل تفصیلی و اجمالی به عنوان یکی از راههای ارزشیابی کتب نزد قدما بوده است و با توجه به گستره تاریخی عرضه و تنوع کتابها میتوان آن را به عنوان یک سنت نزد آنان تلقی کرد. اما مشکلاتی چون تعدد و پراکندگی نسخهها در بلاد اسلامی، فقدان بسیاری از کتب عرضه شده و میزان تایید یا رد ائمه(ع)، استفاده از این معیار را برای متاخرین با چالش مواجه می سازد.

کلیدواژه ها:

عرضه حدیث ، عرضه کتاب بر امام ، روایات عرضه کتاب ، اعتبار منبع مکتوب ، اعتبارسنجی حدیث ، نقد حدیث ، محدثان متقدم امامی ، تحلیل فهرستی