آینده نگاری روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان در افق ده سال آینده

جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از بازیگران موثر در صحنه قفقاز جنوبی اشتراکات فراوانی با کشور جمهوری آذربایجان دارد. تاریخ، مذهب، مرزهای مشترک و نیز وجود اقوام خویشاوند در دو سوی مرز، پتانسیل های بسیار موثری در همگرایی دو طرف به شمار می روند که در مناسبات سایر دولت ها کم نظیر است. شواهد موجود نشان می دهد هر دو کشور آن چنان که باید در تنظیم مناسبات خود موفق نبوده اند. پرسش اصلی مقاله این است که آینده روابط ایران و جمهوری آذربایجان در افق ۱۰ سال آینده با چه سناریوهایی مواجه خواهد بود. در پاسخ به این مساله و با با مرور ادبیات تحقیق، پیشینه روابط دو کشور مورد مطالعه قرار گرفت و ۲۰ عامل تاثیرگذار (قطعی و غیرقطعی) در روابط دو کشور استخراج شد و پس از طی مراحل هشت گانه سناریونویسی شوارتز، از میان ۱۲ سناریوی یافت شده، تعداد ۳ سناریوی مطلوب ، ممکن و محتمل شناسایی شدند و نهایتا سناریوی رصد با دقت و حرکت محتاطانه به عنوان سناریوی ممکن با احتمال بالای تحقق و سناریوی آتش زیرخاکستر به عنوان سناریوی محتمل و سناریوی همزیستی مسالمت آمیز به عنوان سناریوی مرجح و مطلوب ایران در افق ده سال آینده، مورد شناسایی قرار گرفت و معرفی شد. نتایج تحقیق نشان می دهد آینده روابط دوکشور بیشتر در سطح روابط تجاری و اقتصادی مطرح بوده و برای احیای نقش آفرینی فعال سیاسی و اجتماعی ایران در آذربایجان تغییرات گسترده در نگرش و سیاست های کلان کشور آذربایجان ضرورت دارد.

کلیدواژه ها:

آینده نگاری ، جمهوری اسلامی ایران ، جمهوری آذربایجان ، همزیستی مسالمت آمیز ، سناریو شوارتز