نقش کنش های اجرایی و مولفه های چشم انداز زمانی در پیش بینی قلدری دانش آموزان

زمینه و هدف: خشونت و قلدری در مدرسه رایج ترین شکل قربانی شدن در دوران کودکی و نوجوانی است که اثرات زیان باری بر حوزه های مختلف عملکرد از جمله بهزیستی تحصیلی، رفتاری، روانی، و اجتماعی برجا می گذارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش کنش های اجرایی و چشم انداز زمانی در پیش بینی قلدری دانش آموزان انجام شد. روش: طرح پژوهش توصیفی – همبستگی و جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان ۱۰ تا ۱۳سال مدارس شهر قم در سال تحصیلی ۱۴۰۰ – ۱۴۰۱ بود که از این میان تعداد ۲۷۳ نفر با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مقیاس قلدری ایلی نویز (۲۰۰۱)، سیاهه چشم انداز زمانی زیمباردو (۱۹۹۹)، و مقیاس نقایص کنش های اجرایی کودکان و نوجوانان بارکلی (۲۰۱۲) گردآوری شد. تحلیل داده ها توسط نسخه ۲۴ نرم‎افزار SPSS و با استفاده از روش های آماری توصیفی و استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام) انجام شد. یافته ها: نتایج نشان دادند قلدری با نارسایی در خودمهارگری/ بازداری (۱۶۸/۰r=، ۰۰۵/۰=p) و چشم انداز گذشته منفی (۲۴۶/۰=r، ۰۰۰۱/۰=p) رابطه مثبت و معنادار داشت (۰۰۱/۰> p). همچنین نتایج رگرسیون نشان داد که خودمهارگری/بازداری (۰۰۷/۰=p، ۱۵۹/۰=ß) و چشم‎انداز زمانی گذشته منفی (۰۰۱/۰=p، ۲۴۶/۰=ß) توانستند تغییرات رفتار قلدری دانش آموزان را در ۶/۸ درصد پیش بینی کنند. نتیجه گیری: باتوجه به اینکه چشم‎انداز زمانی گذشته‎ منفی و نقص در خودمهارگری/ بازداری، توانایی تبیین تغییرات رفتار قلدری در دانش آموزان را دارند؛ بنابراین پیشنهاد می شود برنامه های مداخله ای به منظور بهبود کنش های اجرایی و چشم انداز زمانی برای پیشگیری از قلدری در دانش آموزان مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

Bullying ، executive functions ، time perspective dimensions ، کنش های اجرایی ، چشم انداز زمانی ، قلدری