مقایسه اثربخشی آموزش درمان شناختی رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر استرس و انسجام روانی معتادان تحت درمان با متادون

مقدمه: استرس و انسجام روانی با گرایش به اعتیاد ارتباط دارد و تهدید کننده سلامت جسمی، روانی، اجتماعی بشر است. هدف از پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی آموزش درمان شناختی رفتاری و درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش بر راهبردهای مقابله با استرس و انسجام روانی معتادان تحت درمان با متادون شهر کرمان بود. روش­ کار: پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش­آزمون و پس­آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش معتادان تحت درمان با متادون مراجعه کننده به کلینیک­های ترک اعتیاد شهر کرمان در سال ۱۴۰۱ بودند. با روش نمونه­گیری در دسترس ۶۰ نفر معتاد بر اساس ملاک­های ورود انتخاب و به­صورت تصادفی در سه گروه درمان شناختی رفتاری، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و کنترل قرار گرفتند (هر گروه ۲۰ نفر). گروه­های آزمایش تحت ۸ جلسه ۹۰ دقیقه­ مداخله قرار گرفتند. مشارکت کنندگان با پرسش­نامه­های راهبردهای مقابله با استرس اندلر و پارکر(۱۹۹۰) و انسجام روانی فلنسبرگ- مدسن (۲۰۰۶) مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده­ها با تحلیل کوواریانس چند­متغیره در سطح معناداری ۰۵/۰>P  مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته­ ها: میانگین نمرات پیش­آزمون راهبردهای مقابله با استرس و انسجام­روانی در گروه­های درمان شناختی رفتاری، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و کنترل تفاوت معناداری نداشتند (۰۵/۰استرس و انسجام­روانی در گروه درمان شناختی رفتاری و راهبرد اجتنابی استرس در گروه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد معنادار بود (۰۰۱/۰>P). بیش­ترین اندازه اثر به ترتیب مربوط به راهبرد اجتنابی (۴۰/۰)  و کمترین مربوط به راهبرد هیجان مدار (۱۳/۰) از مولفه­های استرس بود. نتیجه­ گیری: نتایج حاکی از تاثیر مداخله درمان شناختی رفتاری بر راهبردهای مدیریت استرس، انسجام روان و تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهبود راهبرد اجتنابی دارد. با توجه به اقتضای شرایط می­توان از درمان­های مطرح شده استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

Addiction ، Stress ، Psychological coherence ، Cognitive behavioral therapy ، Acceptance and commitment therapy ، معتادان ، استرس ، انسجام روانی ، درمان شناختی رفتاری ، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد