بررسی روند خشکسالی با استفاده از تصاویر ماهواره ای (مطالعه موردی: استان آذربایجان غربی)

خشک سالی یک پدیده آب و هواشناسی پیچیده بوده که متکی به چندین عامل محیطی است. این پدیده یک بلای طبیعی رایج بوده که بعنوان یکی از دغدغه های اکولوژیکی، هیدرولوژیکی، کشاورزی و اقتصادی بشر شناخته شده است. در این پژوهش به کمک داده های ماهواره ای و سامانه گوگل ارث انجین به مطالعه پدیده خشک سالی در استان آذربایجان غربی پرداخته شده است. در راستای تحقق این پژوهش، چهار شاخص SPI، NDVI، VCI و TCI انتخاب و برای یک دوره ۲۳ ساله از تصاویر ماهواره ای سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۲ استفاده گردید. در این مطالعه تعداد ۵۲۶ تصویر برای شاخص های NDVI، VCI و TCI و ۸۰۸۱ تصویر جهت محاسبه شاخص SPI استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد، در سال های ۲۰۰۰، ۲۰۰۸، ۲۰۱۵، ۲۰۱۷، ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ خشک سالی های شدید و متوسط در بیشتر پهنه استان تجربه شده و همچنین در سال های ۲۰۰۲، ۲۰۰۶، ۲۰۰۹، ۲۰۱۰، ۲۰۱۱ و ۲۰۱۹ در قسمت های مرکزی، شمالی و جنوبی استان ترسالی های مختلفی وجود داشته است. همچنین شرایط نرمال نیز در سال های ۲۰۰۱، ۲۰۰۴، ۲۰۰۵، ۲۰۰۷، ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴ و ۲۰۱۶ در تمامی مناطق استان وجود داشته است. در مقایسه بین نتایج شاخص ها می توان بیان نمود که در پهنه استان آذربایجان غربی شاخص VCI و SPI حساس ترین شاخص برای شناسایی خشک سالی بوده که قادرند انواع خشک سالی ها را به خوبی شناسایی کنند. همچنین شاخص NDVI با توجه به حساسیت نسبتا خوبی که برای شناسایی خشک سالی دارد، قادر است کاهش پوشش گیاهی در سال های خشک سالی را نشان دهد. در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد که استان آذربایجان غربی در معرض خطر خشک سالی است.

کلیدواژه ها:

آذربایجان غربی ، تصاویرماهواره ، خشک سالی ، شاخص های خشک سالی ، MODIS.