استفاده از مدل رگرسیونی گام به گام جهت شناسایی صفات گیاهی مرتبط با عملکرد در برنج (Oryza sativa) در شرایط تنش خشکی

در برنامه های به نژادی و اصلاح نباتات، برآورد میزان عملکرد بر اساس تغییر در صفات موثر گیاهی از اهمیت بالایی برخوردار است که با استفاده از مدل سازی رگرسیونی می توان آن ها را شناسایی کرد. به همین منظور ۱۲۴ لاین از نسل نهم حاصل از تلاقی دو رقم برنج (اهلمی طارم و درفک) را در یک آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی ۹۶-۱۳۹۵ در دانشگاه گنبد کاووس، مورد بررسی قرار گرفتند. آبیاری تا مرحله حداکثر پنجه زنی در شرایط بدون تنش (غرقاب) انجام شد. از این مرحله تا انتهای دوره رشد آبیاری به طور کامل قطع گردید. با استفاده از رگرسیون گام به گام، از بین صفات اندازه گیری شده، چهار صفت وزن بوته، وزن خوشه، وزن صد دانه و شاخص برداشت که در افزایش عملکرد بیشترین نقش را داشتند، شناسایی شدند و با توجه به همبستگی منفی موجود بین دو متغیر شاخص برداشت و وزن بوته، فرضیاتی مطرح شد که در هر فرض مقدار افزایش عملکرد برآورد گردید. نتایج نشان داد در صورتی که همبستگی بین صفات شاخص برداشت و وزن بوته قابل شکستن نباشد، عملکرد تیپ ایده آل ۱۹۷/۶۱ کیلوگرم در هکتار افزایش خواهد یافت. در صورتی که با افزایش وزن بوته و شاخص برداشت در حد متوسط بماند، عملکرد تیپ ایده آل ۳۱۴/۶۴ کیلوگرم در هکتار افزایش می یابد و چنانچه همبستگی بین وزن بوته و شاخص برداشت شکسته شود، مقدار افزایش عملکرد ۶۹۷/۵۲ کیلوگرم در هکتار خواهد بود. روش مورد استفاده در این تحقیق به علت اینکه به اختلافات ژنتیکی بین لاین ها توجه دارد، می تواند راهگشای متخصصان اصلاح نباتات برای انتخاب صفات موثر بر عملکرد برنج باشد.

کلیدواژه ها:

اصلاح نباتات ، وزن بوته ، همبستگی