اثر ریزپوشانی بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی، الگوی اسیدهای چرب و مقاومت اکسیداتیو روغن ماهی و روغن آفتابگردان در مقایسه با مکمل های کلسیمی

سابقه و هدف: حساسیت فوق العاده بالای اسیدهای چرب غیراشباع به اکسایش و مشکلات موجود در ارتباط با نگهداری و مصرف آن ها به شکل مایع از جمله مهمترین موانع استفاده از این منابع در تغذیه حیوانات مزرعه ای در کنار مشکلاتی همانند زیست هیدروژن دار شدن گسترده و اثرات نامطلوب بر عملکرد طبیعی شکمبه نشخوارکنندگان است. افزون بر این، افت میزان خوراک مصرفی و کاهش مقبولیت لاشه و محصولات تولیدی بدلیل بوی نامطبوع از دیگر دلایل عدم تمایل واحدهای پرورش دهنده دام به استفاده از روغن ماهی است. بنابراین هدف از این پژوهش، تولید و ارزیابی مکمل های ریزپوشانی شده روغن ماهی و آفتابگردان با استفاده از خشک کن پاششی و ارزیابی میزان انواع مواد مغذی و الگوی اسیدهای چرب، میزان پوشانندگی مواد دیواره ای مختلف و ارزیابی میزان مقاومت در برابر اکسیداسیون محیطی در مقایسه با نمک های کلسیمی در شرایط آزمایشگاهی بود. مواد و روش ها: ریزکپسول ها با استفاده از نسبت های مختلف روغن به مواد پوشاننده و نیز با استفاده از ترکیبات پوشاننده مختلف تولید شدند. شرایط تهیه امولسیون ها و مراحل خشک کردن و نگهداری ریزکپسول های تولیدی بر اساس روش ارایه شده توسط محققین با مواد پوشاننده یکسان و روغن ماهی و آفتابگردان به عنوان منابع روغن بود. روغن ماهی و آفتابگردان با نسبت های ۱:۲، ۱:۱ و ۲:۱ (مواد پوشاننده به روغن) به مخلوط اولیه افزوده شدند. امولسیون های روغن در آب، علاوه بر روغن های گلیسرولی از اسیدهای چرب ماهی و آفتابگردان نیز تهیه شدند. جهت خشک کردن امولسیون ها از دستگاه خشک کن پاششی با دمای هوای ورودی ۱۳۰ درجه سانتی گراد و دمای خروجی ۷۰-۶۰ درجه سانتی گراد استفاده شد. تعیین میزان انواع مواد مغذی (چربی، ماده خشک، ماده آلی، کلسیم، بخش های مختلف دیواره سلولی، بخش های مختلف کربوهیدراتی و پروتئینی و استخراج چربی، ساخت استر متیلی و تعیین الگوی اسیدهای چرب) در ترکیب ریزکپسول های تولیدی با استفاده از روش های استاندارد انجام شد. اندازه ذرات امولسیون ها و پودرهای تولیدی با استفاده از تکنیک افتراق لیزری تعیین شد. ریزکپسول ها و نمک های کلسیمی روغن ماهی و آفتابگردان بمدت ۱۵، ۳۰ و ۴۵ روز در معرض دمای ۲۵ و ۶۰ درجه قرارگرفته و هر دو هفته یک نمونه از هرکدام از مکمل ها بمنظور ارزیابی میزان عددپراکسید مورد آنالیز قرار گرفت. به ازای هر مکمل ۳ تکرار در هر زمان و دما مورد ارزیابی قرار گرفت.نتایج: امولسیون های تولید شده با استفاده از ترکیبات روغنی دارای پایداری بالاتری نسبت به امولسیون های تولیدی با استفاده از اسیدهای چرب آزاد بودند (۰۵/۰P<). تفاوت معنی داری بین انواع روغن ها در خصوصیات کلی ریزکپسول های تولیدی از نظر کارایی کپسوله شدن یا میزان تولید ریزکپسول ها وجود نداشت. مواد پوشاننده فرآوری شده به صورت محصولات واکنش میلارد، قابلیت بالاتری در پوشش دار نمودن سطوح بالاتر روغن داشته و ریزکپسول های تهیه شده از آنها نسبت به ترکیبات فرآوری نشده دارای وضعیت مناسب تری از نظر کارآیی ریزپوشانی و شاخصه های اکسایش بلافاصله پس از تولید و حفظ الگوی اسیدهای چرب مشابه با روغن فرآوری نشده بودند (۰۵/۰P<)..کم ترین میزان اکسیداسیون در شرایط نگهداری با و بدون ترکیب با مخلوط مکمل مواد معدنی، متعلق به ریزکپسول های حاصل از محصولات واکنش میلارد (۰۵/۰P<). با این حال نوع و میزان روغن موجود در ترکیب ریزکپسول ها، میزان شاخصه های مختلف اکسیداسیون و الگوی اسیدهای چرب را به طور معنی داری تحت تاثیر قرار داد (۰۵/۰ P<). نتیجه گیری: نمک های کلسیمی اسیدهای چرب دارای بیشترین کارایی در حفظ خصوصیات اکسیداتیو و الگوی اسیدهای چرب بودند. با وجود محافظت مناسب اسیدهای چرب غیراشباع در برابر اکسیداسیون اولیه و ثانویه، اطلاعات چندانی در خصوص ارزش تغذیه ای و گوارش پذیری مکمل های ریزپوشانی شده در مقایسه با نمک های کلسیمی وجود نداشته و این امر، بیانگر لزوم انجام مطالعات بیشتر به خصوص مطالعات درون تنی در این ارتباط است.

کلیدواژه ها:

خشک کن پاششی ، پراکسید ، آزادسازی روغن ، ریزکپسول