اثرات مصرف سطوح مختلف ضایعات پنبه بر عملکرد رشد، قابلیت هضم مواد مغذی، صفات کمی و کیفی لاشه، فرا سنجه های خونی و آنزیم های کبدی در بره های پرواری نر نژاد افشاری

سابقه و هدف: با توجه به هزینه های تامین خوراک برای تغذیه نشخوارکنندگان، محصولات جانبی کشاورزی که به طور کلی ارزان تر از خوراک های متداول هستند، می توانند در جیره دام های پرواری گنجانده شوند که سبب کاهش هزینه های تولید خواهد شد. یکی از این محصولات فرعی کشاورزی ضایعات پنبه حاصل از کارخانجات پنبه پاک کنی می باشد که به دلیل منشا گیاهی آن و نیز به عنوان منبع پروتئین، چربی و الیاف خام، این محصول این توانایی را دارد که به عنوان یک خوراک جایگزین در جیره دام های پرواری قرار گیرد. این ماده خوراکی مخلوطی از قطعات چوبی غوزه های پنبه، ساقه ها، بقایای الیاف پنبه و برگ ها هستند. پژوهش به منظور بررسی اثرات مصرف جایگزینی سطوح مختلف ضایعات پنبه به جای یونجه خشک بر عملکرد، صفات کمی و کیفی لاشه، قابلیت هضم ظاهری، فرا سنجه های خونی و آنزیم های کبدی بره های پرواری نژاد افشاری انجام شد.مواد و روش ها: در این پژوهش از تعداد ۲۴ راس بره نر نژاد افشاری با میانگین وزن ۹/۱±۳۰ کیلوگرم و میانگین سن ۴ ماه در ۴ تیمار و ۶ تکرار به مدت ۹۰ روز استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل: ۱) گروه شاهد ۲) جیره حاوی ۳۳/۳۳ درصد ضایعات پنبه ۳) جیره حاوی ۶۶/۶۶ درصد ضایعات پنبه ۴) جیره حاوی۱۰۰ درصد ضایعات پنبه جایگزین یونجه خشک بودند. صفات عملکرد رشد شامل خوراک مصرفی روزانه، افزایش وزن روزانه و ضریب تبدیل خوراک در طول دوره آزمایش اندازه گیری شد. همچنین در پایان آزمایش سه بره از هر تیمار برای اندازه گیری صفات کمی و کیفی لاشه کشتار شدند. در روز ۹۰ آزمایش برای اندازه گیری فراسنجه های خونی و آنزیم های کبدی به تعداد پنج بره از هر تیمار نمونه خون اخذ شد.یافته ها: نتایج عملکرد رشد نشان داد که جایگزین کردن ۱۰۰ درصدی ضایعات پنبه به جای یونجه (۱۸۹۰ گرم) در جیره بره های پرواری، به طور معنی داری سبب افزایش مصرف خوراک روزانه نسبت به گروه شاهد شد (۰۵/۰>P). ضریب تبدیل خوراک در تیمار حاوی جایگزینی ۱۰۰ درصدی ضایعات پنبه به جای یونجه (۷۰/۶) نسبت به گروه شاهد به طور معنی داری کاهش داشت (۰۵/۰>P). وزن نهایی در تیمارهایی که ضایعات پنبه جایگزین یونجه بود نسبت به گروه شاهد بیشتر بود (۰۵/۰>P). همچنین تیمار حاوی جایگزینی ۱۰۰ درصدی ضایعات پنبه به جای یونجه نسبت به گروه شاهد و سایر گروه ها، وزن نهایی بیشتری داشت (۲۲/۵۶ کیلوگرم). قابلیت هضم ظاهری چربی خام (۱۱/۷۵ درصد)، الیاف نامحلول در شوینده خنثی (۳۱/۶۹ درصد) و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (۳۲/۳۰ درصد) در تیمار حاوی جایگزینی ۱۰۰ درصدی ضایعات پنبه به جای یونجه نسبت به گروه شاهد به طور معنی داری افزایش داشت (۰۵/۰>P). غلظت نیتروژن اوره ای خون، کلسترول، تری گلیسیرید، لیپوپروتئین با دانسیته پایین و لیپوپروتئین با دانسیته خیلی پایین سرم خون با مصرف ضایعات پنبه افزایش یافت (۰۵/۰>P)؛ اما غلظت لیپوپروتئین با دانسیته بالا سرم خون کاهش یافت (۰۵/۰P<). کاهش کلسترول و نیتروژن اوره خون با جایگزینی ۳۳/۳۳ درصد ضایعات پنبه مشاهده شد (۰۵/۰>P). وزن زنده قبل از کشتار، وزن لاشه گرم، درصد لاشه گرم، وزن لاشه سرد، درصد لاشه سرد، وزن نیم لاشه سرد، درصد ران و درصد سردست در تیمار حاوی جایگزینی ۱۰۰ درصدی ضایعات پنبه به جای یونجه نسبت به گروه شاهد به طور معنی داری افزایش داشت (۰۵/۰>P).نتیجه گیری: نتیجه کلی تحقیق حاضر نشان داد که جایگزین کردن ۱۰۰ درصد ضایعات پنبه به جای یونجه سبب بهبود عملکرد رشد، صفات کمی لاشه و قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی شد.

کلیدواژه ها:

بره افشاری ، بازده لاشه ، ضایعات پنبه ، فراسنجه های خونی ، یونجه خشک