بلاغت نحو در متن تاریخی نفثهالمصدور زیدری نسوی

امروزه، در مباحث زبانشناسی، مطالعه تاثیر بلاغت بر نحو و ساختار، اهمیت اساسی دارد؛ در زبان فارسی، تاکنون پژوهش مستقلی درباره تاثیر بلاغی و آرایش نحوی در متون نثر مصنوع و متکلف با محوریت کتاب نفثهالمصدور، انجام نگرفته است. در این مقاله، نخست به بررسی نحو و رابطه آن با دستور و بلاغت خواهیم پرداخت و پس از برشمردن نقادانه پیشینه پژوهش، کارکرد بلاغی نحو را در متن نفثهالمصدور، باز می نماییم و با استناد به نمونه ها و رجوع همزمان به بافت موقعیتی، عاطفی و آهنگین کلام زیدری و اقتضای دل مخاطب، هنر نویسنده را در استفاده بلاغی از سازه نحو، نشان میدهیم. در این جستار، با رویکرد نحوی به ساختار دستور زبان فارسی و نیز بلاغت جرجانی به حصول نتایج رسیده ایم. نتایج این پژوهش که به شیوه توصیفی- تحلیلی و بر مبنای داده های کتابخانه ای به دست آمده است، نشان میدهد که زیدری از آرایش و چیدمان نحوی به گونه ای شایسته برای محاکات و گفتوگوی درونی با خویش، بهره برده است. شیوه ترکیب و طرز قرار گرفتن ارکان جملات به صورت مقوله ای بلاغی و سبکس از شده است. زیدری در گزینش واژگان، شیوه ترکیب و تقدم و تاخر واژه ها و چیدمان نحوی کلام بهگونه ای عمل میکند که سبب ایجاد ساختار بلاغی- سبکی خاصی شود.

کلیدواژه ها:

بلاغت ، نحو ، نفثهالمصدور ، چیدمان ساختاری